De Europese voetbalclubs hebben een omzet die groter is dan die van de Amerikaanse sportbonden NFL (American football), MLB (honkbal) en NHL (ijshockey) samen. Amerikanen hebben al lang geleden besloten dat er alleen competitie kan zijn als er een beetje tegenstand is, en hebben dus de transfermarkt strak gereguleerd. Voetbal onder FIFA daarentegen is wild-west.

Waar dat toe heeft geleid  schetst dit portret van Rui Pedro Gonçalves Pinto, de jonge Portugese hacker die duizenden contracten en e-mailwisselingen ontvreemdde bij de voetbalclubs en publiceerde op de site ‘Footbal Leaks’ in 2015-2018. Het zit  vol met – voor mij – onthullingen. Joop Munsterman, oud-CEO van Wegener en voorzitter van FC Twente in 2004-2015, nam niet zelf ontslag maar werd gedwongen toen Football Leaks duidelijk maakte dat hij ‘aandelen’ in zeven spelers van het eerste had verkocht aan één enkele investeringsmaatschappij.

Het vermogen van Ronaldo in 2015 bedroeg 227 miljoen euro.

Porto verhuurde de Braziliaanse middenvelder Casemiro aan Real Madrid; de zoon van de president van FC Porto ontving 700.000 euro.

Franse middenvelder Paul Pogba ging in 2016 van Juventus naar Manchester United voor 105 miljoen euro. Zijn agent, Mino Raiola (die ook in Nederland vele sterren vertegenwoordigt), kreeg volgens de contracten 49 miljoen euro voor deze transactie.

Veel van de informatie van Football Leaks is de afgelopen drie jaar door Der Spiegel verwerkt tot reportages. Ook het nieuws dat de grote clubs wel degelijk concrete plannen hadden voor een soort ‘superChampions League’ kwam hier vandaan. En de politiedossiers van Las Vegas, waar Ronaldo wordt beschuldigd van verkrachting.

Pinto is, net als Edward Snowden en Julian Assange, geen modelheld. Hij verloor zijn moeder toen hij nog jong was en heeft de middelbare school nooit afgemaakt. Hij heeft ook fouten gemaakt, en moet nu voor de Portugese rechter verschijnen op beschuldiging van diefstal omdat hij een offshore bank had gekraakt.

Intussen gaat Der Spiegel door. Documenten van Football Leaks lijken te verklaren hoe Manchester City – eigendom van een lid van de koninklijke familie van Abu Dhabi – en Paris St. Germain – eigendom van een investeringsfonds uit Qatar – zo ongelooflijk veel meer geld konden uitgeven aan spelers dan de rest, ondanks de UEFA ‘Financial Fair Play’ regels. Football Leaks documenten wijzen er op dat de twee clubs allerlei parallel-afspraken hadden met de thuislanden, die extra inkomsten opleveren.

Het universeel basisinkomen bestond al in Engeland in 1795, vernoemd naar het dorp waar het idee was geboren, Speenhamland. Het werd in 1833 opgeheven omdat een commissie concludeerde dat gezinnen veel te veel kinderen maakten. Het is merkwaardig dat het concept door de eeuwen heen fans heeft bij zowel links als rechts. ‘Waarom voelen plutocraten zich ertoe aangetrokken? Nou ja, om te beginnen is het een keihard budget: je stelt het bedrag vast, drukt op ‘start,’ en je gaat naar huis. Geen nieuw stelsel, geen nieuwe regels. Het verlicht ook moreel schuldgevoel: omdat iedereen een minimum heeft, hoeven rijken zich minder schuldig te voelen naarmate ze rijker worden. En het past in ook in een meritocratie. Als iedereen bij de start een duwtje in de rug krijgt, kunnen de winnaars van de economische race geloven dat ze het echt aan zichzelf te danken hebben, niet aan geluk, familie of opvoeding.’ Bespreking van een aantal recente boeken, waaronder dat van Rutger Bregman, ‘Utopia for Realists’ (2016). Hij ontdekte dat Speenhamland niet mislukte door misbruik; kinderen waren gewoon economisch handig want ze konden werken en geld verdienen voor het gezin. En kindersterfte nam af in die periode.

Dus – kan het werken? UBI biedt geen oplossing voor ‘structurele ongelijkheid,’ die ontstaat doordat aandeelhouders door de geschiedenis heen meer profiteren van arbeid dan de arbeiders zelf. Kan het verlichten? Experimenten bieden hoop, maar geen zekerheid.