Elektrische auto’s. Wereldproductie 10,3 miljoen vorig jaar, tegen 6,7 mln in 2021. Toename 54%, maar nog steeds marginaal. Snelste groeiers allemaal in China.
Duitsland
Durven we het al te zeggen, 77 jaar na de Tweede Wereldoorlog? Durven we al te zeggen dat we graag Duitsland als leider zouden zien in Europa? De Bicker wel. Liever de Duitsers dan de Fransen. De Engelsen zijn geen optie meer, maar dat was nooit een betrouwbare bondgenoot (zie hiervoor deze ‘Yes Minister’, vanaf minuut 2:15.).
Josef Joffe, nu in de redactieraad van Die Zeit, mede-oprichter van tijdschrift The American Interest, zou ook graag een zelfverzekerder Duitsland zien, maar schrijft: ‘Leiderschap vergt een degelijk zelfbewustzijn en de wil om jezelf te doen gelden. Dat zijn dingen die Duitsland zorgvuldig probeert te onderdrukken. Niet dat Berlijn zijn aanzienlijke macht niet wil inzetten – zie daarvoor de pogingen om de euro en het Europese asielbeleid te ‘Germaniseren.’ Maar nationale trots, en al helemaal ‘nationalisme’, zijn taboe. In plaats daarvan is het ‘Europa eerst.’ Wij appelleren niet aan ‘grandeur,’ zoals de Fransen. En roepen niet dingen als ‘Brittania, rule the waves.’ Wij beroepen ons niet op ‘exceptionalisme,’ zoals Amerikaanse politici. ‘Make Germany great again’ zou geen enkele politicus hier over zijn lippen kunnen krijgen, op een paar extreem-rechtse na.’
De echte uitdaging voor Berlijn komt uit Frankrijk, zegt Joffe. ‘Emmanuel Macron wil nu een euro-begroting, een eurozone-minister van Financiën, een euro-raad voor economisch beleid en een tweede Europees parlement voor Eurolanden.’
‘Dit is machtsdenken, nationaal beleid in naam van Europa. Het doel van Macron is duidelijk: nieuwe instituten waar Duitsland en zijn kleinere bondgenoten weggestemd kunnen worden zodat de anderen met hun vingers aan de goudkist van Europa’s Croesus kunnen komen. (…) Als de Fransen hun zin krijgen is het gedaan met fiscale discipline en markt-gerichte hervormingen. Bot gezegd: de euro was bedoeld om de Europese economie meer ‘Duits’ te maken; in plaats daarvan is de munt nu onderwerp geworden van een machtsspel tussen Frankrijk en Duitsland.’
Dit essay dateert van 2020, dus vóór de Russische aanval op Oekraïne. Sindsdien heft er een Zeitenwende plaatsgevonden, een historische wending, in de woorden van de huidige bondskanselier Olaf Scholz. Hij herhaalt deze week in een artikel voor Foreign Affairs dat Duitsland zich onvoorwaardelijk committeert aan NAVO en internationale rechtsorde. Het begint toch wel degelijk een beetje te lijken op leiderschap.
Voor wat betreft defensie: niet alleen 100 miljard euro extra voor wapens, en 2% van het BBP voor defensie, maar ook: voor het eerst export van wapens naar andere landen, versterking van de NAVO-aanwezigheid in Litouwen, militaire steun aan Estland, Slowakije en Polen; mee-investeren in de versterking van NAVO. ‘Duitsers zijn vastbesloten om de beschermer van Europese veiligheid te worden, zoals onze bondgenoten van ons verwachten; een bruggenbouwer binnen de Europese Unie en pleitbezorger voor multilaterale oplossingen voor mondiale problemen.,’ zegt Scholz.
Hij rept niet over fiscaal beleid in Europa, zoals Joffe waarschijnlijk graag had gezien. Slechts één alinea, en die is niet geruststellend: ‘Nu de EU groter wordt en een wereldspeler, is het belangrijk dat beslissingen sneller genomen kunnen worden. Daarom heeft Duitsland voorgesteld om geleidelijk het principe van ‘meerderheid van stemmen’ in te voeren voor beleidskwesties die nu nog alleen unaniem beslist kunnen worden, zoals buitenlands beleid en belastingheffing.’
De zegeningen van de vrije markt
Niet alleen leiden vraag en aanbod tot realistische prijzen. De vrije markt moedigt ook beschaafd gedrag aan. Montesquieu schreef al: ‘Handel geneest de meest destructieve vooroordelen. Want je kunt er bijna altijd van uit gaan dat waar mensen netjes met elkaar omgaan, handel bloeit; en dat waar handel is, wij beschaafde omgangsvormen tegenkomen.’ En Voltaire zei over de Londense beurs in zijn tijd: ‘Betreed de London Stock Exchange – een nettere omgeving dan de meeste rechtszalen — en u zult daar mensen uit de hele wereld zien samenkomen, tot heil van de mensheid. Hier ziet u Jood, Mohammedaan en Christen met elkaar zaken doen alsof ze allemaal hetzelfde geloof belijden, en alleen het woord ‘ongelovige’ gebruiken voor mensen die failliet gaan.’
Een nieuw sociaal experiment, uitgevoerd in dorpen in Groenland, bevestigt: handel (commercie) bevordert vertrouwen, samenwerking en integriteit. De methodologie vindt u achter de klik.
Ik snap ‘t niet – u wel
Mijn vraag kon worden teruggebracht tot dit: renteverhoging moet de vraag temperen; maar als inflatie wordt veroorzaakt door krapte aan de aanbodkant – namelijk: hogere energieprijzen, schaarste door logistieke problemen – dan werkt zo’n renteverhoging toch niet? Hogere rente zet toch niemand aan tot prijsverlaging?
Uit uw antwoorden hier een bloemlezing. Dat is altijd interpretatie, dus u kunt hieronder de uitgebreide reacties lezen en uw eigen conclusies trekken. Belangrijkste: er is meer dan alleen consumentenprijzen: de stand van de rente werkt ook door in de koers van de munt. Hogere rente=hogere euro=goedkopere olie en gas. Tweede: het mandaat van de ECB is ééndimensionaal namelijk: inflatie bestrijden. Dit in tegenstelling tot de Amerikaanse centrale bank, die inflatie moet beteugelen plus optimale werkgelegenheid scheppen. Derde: de ECB heeft maar één instrument, de rente, dus kan niet veel anders. Ook al zou dit medicijn leiden tot een recessie, misschien stagflatie. Vierde: inflatie is psychologisch, een verwachting van een realiteit. Dus die moet met verwachtingsmanagement bestreden worden.
Tot slot bedacht ik mij: de laatste centrale bankier die er in slaagde om een inflatiespiraal te keren, was Paul Volcker. Die bracht inflatie terug van 14,8% in maart 1980, tot onder 3% in 1983. De prijs was een enorme recessie in 1980-82, met werkloosheid tot 10% en boeren die met tractoren naar Washington reden (!)
Hieronder uw bijdragen, hier en daar wat ingekort: Meer…
Ik snap ‘t niet
Kan iemand me helpen? Ik snap het niet. Inflatie neemt toe, ja. Komt vooral door hoge energieprijzen, ja. Ook de ‘kerninflatie’ – energie en voedsel niet meegerekend – is nu 4,8%, historisch best hoog. Maar waarom moet de Europese Centrale Bank ‘dus’ de rente verhogen? Rente verhogen doe je om geld lenen te ontmoedigen. Maar consumenten zijn helemaal niet meer aan het lenen. Ze hebben de grootste moeite om de rekeningen te betalen. Ze zullen misschien hogere salarissen eisen, en dat is in veel bedrijfstakken de hoogste tijd. Maar salarisverhogingen ga je niet ontmoedigen door de rente te verhogen. Dat is een zaak tussen werkgevers en werknemers.
De Financial Times schrijft: economen verwachten een recessie deze winter, door die stijgende kosten. Ja, die snap ik. Maar dan is een renteverhoging toch helemaal fataal?
Wat heb ik over het hoofd gezien?
Han de Jong schrijft op zijn blog:
‘Ongetwijfeld zal de ECB de officiële rente nog behoorlijk verder opschroeven. Bij de laatste persconferentie zei ECB-president Christine Lagarde dat het doel van die renteverhogingen is om de economische groei te drukken. Nou, van die economische groei blijft op deze manier niets over, dus de ECB is bezig de ontwikkeling richting een recessie een handje te helpen.’
‘Waarom zijn die centrale banken bij ons zo laat in actie gekomen en zijn ze in een vloeiende beweging doorgeschakeld van onderschatten en bagatelliseren naar paniek? Waarom staan ze nu op het punt de conjunctuur die al ernstig zal verzwakken nog een duw naar beneden te geven?’
Werkloos in China?
De werkloosheid onder jongeren (16-24) in China is in juli gestegen tot 19,9%, tegen 15% een jaar eerder. Symptoom van economische malaise, of oorzaak? Hoe dan ook, er is genoeg zorgelijks. De huizenmarkt is in een jaar een derde kleiner geworden, in reactie op overheidsmaatregelen die krediet (=hypotheken) beteugelden om inflatie te temperen. De brute anti-Covidmaatregelen verlammen grote delen van het land. En nu heeft ook China al 70 dagen een hittegolf – de hoogste temperaturen ooit gemeten – die rivieren opdroogt, waardoor waterkrachtcentrales op halve kracht moeten werken. Plus: de zes provincies waar de droogte het ergst is, produceren samen de helft van alle rijst in China.
Ter overweging
Dit is een scenario, geen rotsvaste zekerheid. Slechts ter bestudering. Criterium: BBP, niet PPP.
Afgehaakt
‘Live’ lijst van bedrijven die hebben gezegd dat ze niet langer zaken doen in Rusland. Teller nu op 200. (tip A. van Rossum)
Kernenergie?
Hoeveel kerncentrales moeten we bouwen in Europa om gas overbodig te maken? 50 tot 150 stuks. Totale capaciteit? 5x Franse kerncentrales. Die zijn gebouwd in 15 jaar. Dus een hele klus, maar wel te doen.
(Lieve collega-journalisten, willen jullie alsjeblieft het woord ‘nucleair’ vervangen door ‘kern?’ Kernafval, kernenergie, kernoorlog, kernwapens, kernafval, splijtstoffen. De Koude Oorlog is duidelijk te lang geleden voor deze generatie scribenten!)
De enige onafhankelijke nieuwsbrief van Nederland
