Hoe lang werkt ‘t?

Als ik gevaccineerd ben tegen covid-19, hoe lang werkt dat spul dan? Ieder vaccin raakt uitgewerkt na verloop van tijd. Het belangrijkste om te onthouden is het onderscheid tussen bescherming tegen besmetting, en bescherming tegen besmetting met ernstige, levensbedreigende symptomen. Volgens de meest recente studies neemt de bescherming tegen ‘ordinaire’ besmetting af, maar blijft de bescherming tegen ernstige symptomen op 80-100%. Dit is een screenshot van het artikel in de NY Times, maar er staan ook grafieken in die laten zien hoe de effectiviteit verloopt bij milde besmetting. Afdronk: de kans dat je ziek wordt neemt langzaam weer toe; maar de kans dat je het ziekenhuis in moet, blijft onverminderd klein.

Drank

Welk land heeft de hoogste alcoholconsumptie? Grafieken op basis van de meest recente cijfers in de WHO. Opvallend: Frankrijk en Spanje drinken meer dan Rusland; in de top-10 wereldwijd staan 8 Europese landen.

Lees dit niet!

‘Lees geen nieuws’ is het dringende advies van Farnam Street, een website die mensen wil helpen zinvoller en met meer diepgang te leven. (Opgericht door een voormalig cybersecurity expert van de Canadese inlichtingendienst, portret hier.) Dit staat in de nieuwsbrief van FS, en komt nu tot u via de nieuwsbrief De Bicker. Conclusie 1: u kunt wel willen ophouden met nieuws maar we vinden u toch wel. Conclusie 2: dit staat vol met adviezen en inzichten waar ik het grondig mee eens ben. Bijvoorbeeld: iets doorgronden en erover schrijven kost tijd en energie. Dus iemand die goede verhalen schrijft, produceert weinig. Wantrouw mensen die hoogfrequent publiceren. ‘Nieuws’ is per definitie vluchtig. Als u wilt weten hoe waardevol ‘nieuws’ is, lees dan eens de kranten van vorige week.

En meer van dit. Maar wat te doen? Helemaal geen nieuws meer? Beperk u tot ‘koppensnellen’ en als het nodig is, leg uzelf een beperkte tijd op om ‘het nieuws’ te lezen. Kijk vooral geen filmpjes; dat is het ideale platform voor propaganda en manipulatie. Lees boeken, lees de artikelen waarvan u iets leert. Selecteer artikelen op de naam van de auteur. En De Bicker, dan? Ik ben de laatste jaren zelf ook steeds meer verschoven naar het doorgeven van artikelen die niet noodzakelijk een nieuwtje bevatten, maar die mij tot nadenken stemden. OK, gelardeerd met af en toe iets om te gniffelen, of van te genieten. U weet, u kunt ieder moment opzeggen …

Dik

Waarom worden sommige mensen dik en andere niet? De consensus: te veel calorieën. Wie meer calorieën inneemt dan hij of zij verbrandt, wordt dikker. Groep geleerden vraagt nu opnieuw aandacht voor een andere benadering. In 1954 al zei een Amerikaanse nutritionist: ‘Overgewicht wijten aan ‘te veel eten’ is ongeveer zo zinnig als alcoholisme toeschrijven aan ‘te veel drinken.’ Anders gezegd: deze benadering adresseert niet de vraag: waarom?

‘Obesitas is niet een onbalans in de energievoorziening; maar een hormonale en constitutionele onbalans; een verkeerde regulering van de stofwisseling en de opslag van vet, van het opsplitsen van brandstoffen. Dit zijn hormonale reacties op de signalen die insuline geeft, en insuline reageert primair (hoewel niet exclusief) op de koolhydraten in het dieet. Daarom heet deze benadering ‘het koolhydraat-insuline model,’ aldus dit artikel.

‘De consequenties zijn simpel en verstrekkend. Mensen worden dik omdat (…) de koolhydraten in hun dieet – zowel de kwantiteit als de kwaliteit – een hormonale omgeving creëeren waarin vet zich ophoopt.’

We weten dat insuline bloedsuiker reguleert (als de productie van insuline afneemt, of de kwaliteit vermindert, veroorzaakt dat diabetes). Maar insuline doet dat deels door de opname van vet door vetcellen te stimuleren, en het vasthouden ervan. Vetcellen reageren extreem gevoelig op insuline.

Je kunt afslanken door niet minder calorieën te eten, maar door de omloop van insuline te verminderen. En dat doe je het meest effectief door koolhydraten – suiker, aardappels, graan, etc – te vervangen door vet. Dit dieet is het meest bekend geworden door Robert Atkins maar de hypothese bestaat al 200 jaar.

Het punt van deze hernieuwde campagne? ‘Onderzoek naar obesitas en diabetes-2 schiet niet op, want wordt gehinderd door de focus op calorieën.’

Hè, hè

Duitsland schaft de besmettingscijfers af als leidraad voor coronabeleid. Eindelijk een overheid die de knoop doorhakt. Wanneer Nederland? Als de meerderheid is gevaccineerd, en gevaccineerden niet meer naar het ziekenhuis hoeven, dan is ‘besmetting’ geen reden meer voor lockdowns.

Waarom makkelijk ….

… als ‘t ook moeilijk kan? Experiment illustreert hoe mensen die naar een oplossing zoeken, instinctief eerder kiezen voor toevoegingen dan voor verminderingen – ook als het wegnemen leidt tot een beter product/idee/project. (tip N. Huijzer)

De Schreeuwende Klasse

Slimme analyse van het probleem van sociale media, en met name Twitter. Het platform is een warm tehuis voor een hele kleine subgroep in onze samenleving, de ‘schreeuwende klasse.’ ‘Twitter geeft sociale invloed en aandacht aan mensen die het lekker vinden om dingen af te keuren en te veroordelen, en de tijd hebben om van achter hun scherm luidruchtig en uitvoerig te klagen.’ (stuk is uit 2017, maar tijdloos.)

Vroeger had je die mensen ook. Maar querulant zijn had zijn nadelen. Het kostte tijd en moeite; als je voortdurend klaagde raakte je vrienden kwijt; en ‘mensen stalken in de echte wereld kan ook een knal voor je kop opleveren.’

‘Dit is helemaal veranderd, door sociale media. Je hoeft niet meer bang te zijn dat iemand je op je gezicht slaat. Schrijven op sociale media kost weinig moeite; en met een pseudoniem hoef je niet te vrezen voor je reputatie.’

‘Twitter is veel extremer dan Facebook. Het is veel makkelijker om anoniem te blijven. ‘Posts’ worden veel sneller gedeeld. Je kunt tegen iedereen praten. En tegen de volgers van iedereen. Dus Twitter geeft een enorme megafoon aan schreeuwers.’

De schreeuwende klasse is veel kleiner dan hij lijkt. NPR, de publieke omroep in de VS, ontdekte in 2016 het volgende: 33 miljoen unieke bezoekers, 491.000 ‘comments’ op de website; geschreven door 19.400 lezers. Oftewel: 0,06% van de lezers. Een steekproef over twee maanden toonde dat tweederde van alle comments was geschreven door slechts 4.300 mensen, die ieder 145 (!) comments achterlieten.

Het is mogelijk, maar niet bewezen, dat de onevenredige invloed van de schreeuwers de indruk versterkt dat de maatschappij (vooral de VS) steeds meer gepolariseerd raakt. Dit is de ‘availability heuristic,’ de reflex in ons hoofd die zegt ‘als ik ergens veel van zie, dan zijn er waarschijnlijk veel.’ Als je een handvol mensen tegen elkaar ziet schreeuwen, en je ziet niet de mensen die geen ruzie maken, dan kun je makkelijk denken dat de wereld steeds meer verdeeld raakt.

Ook vervelend: kankeren is besmettelijk. ‘Als een maatschappij verdeeld raakt, dan krijgen zelfs mensen die normaal niet schreeuwen het gevoel dat ze toch moeten meevechten, om te voorkomen dat ‘hun’ kant onder de voet wordt gelopen.’

Covid en astma

Studies in de VS, Engeland, Schotland en Zuid-Korea laten een spectaculaire afname zien in astma-aanvallen, sinds de uitbraak van de corona-pandemie. Aan het begin van de pandemie was de zorg juist dat astma-patiënten extra kwetsbaar zouden zijn, omdat Covid-19 immers de luchtwegen aanvalt. Het tegendeel gebeurde. Waarom? Nog geen zekerheid, maar een paar theorieën. Mensen, met of zonder astma, gingen minder vaak de deur uit en werden dus minder blootgesteld aan virussen van anderen, en andere externe ‘triggers’: schoonmaakmiddelen, uitlaatgassen. Misschien zijn ook de allergenen binnenshuis minder ernstig dan tot nu toe werd aangenomen: huismijt, sigarettenrook, kakkerlakken.

Delta

Weer een voortreffelijk overzicht van de stand van de wetenschap door Thomas Puyeo. Hoe besmettelijk is het (zeer), hoe snel verspreidt het (heel snel), etc. Maar voor mij is dit de belangrijkste alinea:

‘De beste data die we hebben komen uit Israel, dat Pfizer gebruikt.

‘Vóór Delta leek het dat complete vaccinaties voldoende waren om infecties, ziekenhuisopnames en overlijden terug te brengen met respectievelijk 93%, 93% en 91%. Nu met Delta ziet het er naar uit dat de cijfers zijn: 64%, 93% en 93%, zegt Israel; het VK denkt zelfs dat het cijfer 96% is voor ziekenhuisopnames.

‘Pfizer, en het vergelijkbare mRNA vaccin van Moderna, zijn waarschijnlijk beter dan Astra Zeneca (88% bescherming tegen asymptomatische besmetting, tegen 60% voor Astra Zeneca.)’

Dit is een fragment. Lees vooral het hele artikel dat een heleboel wetenschappelijk nieuws samenveegt en begrijpelijk samenvat. Maar de conclusie die ik trek is: gevaccineerden worden eerder ziek door Delta dan door eerdere varianten; maar de overgrote meerderheid van gevaccineerden behoeft geen ziekenhuisbehandeling, net als voorheen, en de overlijdenskans is net zo klein als bij eerdere varianten.

De ratio voor lockdowns, reisbeperkingen en andere maatregelen is altijd geweest: zorg dat de gezondheidszorg niet wordt overbelast. Bij een gevaccineerde bevolking is die dreiging er niet meer.

Voor niet-gevaccineerden is Delta inderdaad behoorlijk gevaarlijk. Dus hoe eerder de vaccinatiecampagne is voltooid, hoe beter.

Ja, het niet-gevaccineerde deel van de bevolking kan veel sneller besmet raken, en alsnog de ziekenhuizen overweldigen. Pueyo: ‘Stel dat een land 50% van de bevolking heeft gevaccineerd. Stel dat de vaccins besmettelijkheid slechts met 65% terugbrengt. Dan zou de vermenigvuldigingsratio R dus met ruwweg een derde verminderen. Maar Delta’s R is 2-3x hoger dan voorgaande varianten; dus R is alsnog 50-100% hoger dan vorig jaar.’

36 uur werkt

Een kortere werkweek, van 40 uur naar 36 uur bijvoorbeeld, leidt niet tot minder productiviteit. Zweden onderzocht eerder het effect van een zes-urige werkdag; Nieuw Zeeland de gevolgen van een vierdaagse werkweek. Nieuwe IJslandse studie, over een periode van vijf jaar met 2.500 deelnemers, komt tot dezelfde conclusie. In allerlei overheidsinstanties werd mensen gevraagd om zelf met een nieuw schema te komen. Scholen, ziekenhuizen, politiebureaus. De één koos voor een dag vrij per twee weken, de ander voor een halve dag per week; weer anderen kozen voor een nog ingewikkelder schema. De productiviteit nam toe.