Porno

gezondheid | The Free Press | 6 jun 25

Stel je voor dat een meisje je vertelt dat een man haar een seksfilm heeft laten zien, toen ze elf of twaalf was. En dat die man haar iedere week een andere video liet zien. Steeds extremer. En dat ze na een jaar regelmatig zelf naar die video's keek. Nog voordat ze ooit een vriendje had gehad. Dat dit nu heel normaal is, en dat de meeste van haar leeftijdgenoten dit doen.

'Zou iemand dit normaal vinden? Onderdeel van opgroeien, een gezonde ontwikkeling? Haar seksualiteit verkennen? Of zouden we dit mishandeling noemen?'

Zo begint journalist Freya India een polemiek. De porno-industrie traumatiseert kinderen. Ja, zegt ze, dat is een heftig woord. Maar hoe zou je het anders noemen? Hoe eerder kinderen aan porno worden blootgesteld, hoe meer ze naar gewelddadige films kijken. Minder zelf-respect hebben. Moeite hebben met relaties, makkelijker ontrouw zijn.

'Wat wij bij een individueel kind meteen 'mishandeling' zouden noemen, negeren we als het op grote schaal gebeurt,' schrijft ze.

De gemiddelde leeftijd waarop kinderen in de VS een mobiel krijgen is twaalf.

Het meest pijnlijke, zegt ze, is hoe de waarheid wordt verdraaid. 'Meisjes als ik leerden dat dit volkomen normaal was, gezond zelfs. Pornhub is een recht, het is goed voor relaties. Het is niet vreemdgaan, het voorkomt vreemdgaan! Het is als eten en drinken. Alle mannen kijken ernaar, je kunt niet verwachten dat ze dat niet doen! Je piekert te veel. Misschien ben je overspannen?'

'En dus dachten we dat wij het probleem waren. (...) Voor die Gen Z'ers die niet religieus waren opgevoed, die niet uit conservatieve families kwamen, waren er geen woorden om uit te drukken hoe we ons hieronder voelden. We konden niet de woorden vinden voor moraliteit, of trouw, of spiritueel verval.'

'Voor de volgende generatie moeten we onze stem vinden. We moeten tot ons laten doordringen dat het afschuwelijk is als jonge kinderen harde porno kijken. Pas als we beseffen wat we hebben laten gebeuren, en de gevolgen onder ogen zien, dan kunnen we dit bestrijden.'

Zonne-energie

tech | Construction Physics | 29 mei 25

Zonnepanelen kunnen niet continu elektriciteit leveren. Nacht, bewolking, etc. 'Intermittency,' heet dat. Dat kun je voor een groot deel opvangen met accu's/batterijen. Maar nooit 100%. Er is altijd een derde energiebron nodig: gas, steenkool, kernenergie. Maar als je nu eens die die 'traditionele' energiebronnen niet gebruikt om direct aan gebruikers te leveren, maar om de accu's op te laden? Dan wordt het rekensommetje ineens heel anders. 'Bij $400 per kilowatt voor zonnepanelen en $100 voor accu's (ongeveer het prijsniveau in China op dit moment) kun je 80% van de vraag leveren; en tegen dezelfde prijs als er nu wordt geleverd door turbines die op aardgas draaien.' Op dit moment komt nog maar 7% van de elektriciteit in de VS uit zonnepanelen.

Kortom: er zal altijd aanvullende 'traditionele' (fossiele of kern-) energie nodig zijn, maar minder dan je denkt als je de batterijen oplaadt. Lang verhaal met uitgebreide cijfermatige onderbouwing.

Wetenschap

wetenschap | Substack | 6 jun 25

De research & development (R&D) begrotingen van Meta, Alphabet, Microsoft en Apple samen waren grofweg 150 miljard dollar in 2024. Dat is 2,5 x wat de Amerikaanse federale overheid subsidieert aan wetenschappelijk onderzoek. Andere bedrijven, in farma, landbouw en elders, investeren ook nog eens 100 miljard per jaar.

De bezuinigingen van Trump op de R&D begrotingen van universiteiten en op USAID (ontwikkelingshulp), National Institutes of Health etcetera zijn pijnlijk, onnodig kwetsend, en bezorgen tienduizenden gewone mensen leed - maar in het grotere geheel zijn ze toch niet voldoende om wetenschappers af te schrikken. (tip D. Rosenberg)

Defensiebegroting

geld | Adam Tooze | 7 jun 25

Europa geeft niet genoeg geld uit aan defensie? Het was grofweg 3 biljoen (3.000 miljard) euro in de afgelopen 13 jaar! Sinds de val van de Sovjet-Unie, van 1991 tot 2023, bijna 8,5 biljoen euro ...

Maar goed, zegt econoom Tooze: "Jaarlijkse uitgaven optellen tot je een enorm bedrag bereikt, en dan de vraag stellen 'Wat levert 't op?' is een beetje misleidend. Het is hetzelfde als de boodschappen van de afgelopen tien jaar optellen en dan vragen 'En? Wat heeft 't opgeleverd? Waar is al dat eten!?' Dat hebben we opgegeten."

Een leger moet onderhouden worden. Dus defensie-uitgaven zijn niet de goede maatstaf. Tooze duikt dan in details, maar één van zijn conclusies is: "Het lijkt er op dat Europa te veel aan defensie uitgeeft als een dienstverlening en te weinig als een investering - oftewel, te weinig voor wapens en andere hardware en infrastructuur."

'AI is een keuze'

tech | The Free Press | 6 jun 25

Enkele weken geleden vroeg Tyler Cowen (hier): 'Hoe voorkom je dat AI je volledig demoraliseert?' Hij was bang dat onze kinderen nederigheid zouden moeten leren, als mensen niet langer de slimste wezens op aarde zijn.

Repliek hier van Martin Gurri. Herinnert u zich die naam? Hij is de voormalige CIA-analyst die in 'The Revolt of the Public' in 2014 de opstand beschreef die werd mogelijk gemaakt door internet. Sommigen zien hem als de profeet die de opkomst van Trump uittekende.

'In het dagelijkse leven zullen de meesten van ons, die toch nooit voorin de klas zaten, zich niet 'gedemoraliseerd' voelen maar gewoon dankbaar dat we een AI-maatje hebben om ons vooruit te helpen,' schrijft Gurri.

'Intelligentie is niet het enige wat competent maakt.' Je kunt een genie zijn maar zo'n eikel dat niemand naar je luistert. Of de rustige kapitein die het hoofd koel houdt in een storm, maar nooit de slimste van de klas was.

In de toekomst zul je een scheiding zien tussen mensen die doelgericht zijn, die het lot in eigen handen nemen; en anderen die passief door het leven gaan. De eerste groep zal AI naar zijn hand zetten om zijn doelen te bereiken; de passieveling zal dankbaar werk aan AI overdragen om meer tijd te hebben voor TV kijken, gamen en golfen.

'AI will be the stairway to heaven—or a trapdoor to the other place,' zegt Gurri.

(reclame)

Oekraïne

Lifeline Ukraine is een Nederlandse stichting die al jarenlang niet praat, maar doet. Geen wapens maar medische en andere hulpmiddelen sturen naar Oekraïne.

Aanstaande vrijdag 13 juni een bijeenkomst en donatie-actie in Amsterdam. Laten we er niet preuts over doen: deze stichting heeft geld nodig voor haar werk en doet dit om u geld uit de broek (of rok) te kloppen.

En terecht.

Ik heb zelf al een aantal malen gedoneerd. Ik vraag u om hetzelfde te doen. Of kom naar Amsterdam om hun verhaal aan te horen. Aanmelden hier.

Accu is niet links

tech | Noahpinion | 3 jun 25

Trump steunt oliemaatschappijen en traditionele autofabrikanten, en behandelt elektrische auto's als linkse deugneuzerij. Daarmee brengt hij de nationale veiligheid in gevaar, betoogt Noah Smith. Want hij ontmoedigt investeringen in productie en ontwikkeling van accu's. En die accu's (oplaadbare batterijen) zijn nu net onmisbaar onderdeel van drones. Oekraïne laat keer op keer zien dat die het wapen van de toekomst zijn. Een strategische bommenwerper kost 2 miljard dollar. Daarvan zijn er een handvol onbruikbaar gemaakt in Rusland door drones van een paar duizend euro.

In het eerst kwartaal van dit jaar zijn in de VS al meer 'groene' projecten geschrapt dan in de voorgaande twee jaren, zegt de Washington Post.

China heeft 70% van de wereldproductie van accu's. Komt bij: drones hebben elektrische motoren. Die draaien voornamelijk op magneten. Die worden grotendeels in China gemaakt, met zeldzame mineralen die alleen in China worden opgegraven en/of gezuiverd.

Niet alleen accu's of magneten

tech | De Bicker | 4 jun 25

Toevallig stuurde Bicker-lezer A. Kaizer de volgende mail, waarin hij de dominantie van China breder schetst.

"Een paar voorbeelden waarbij duidelijk wordt hoe China aan het technologie stuur zit:

• Al heel veel langer doen bijna alle Nederlandse labs hun DNA-sequencing in China, omdat wij niet investeren in zulke computer capaciteit.
• Recent zag ik een analyse van de Apple productie in China. Daar heeft Apple veel geld mee verdiend, maar zo hebben de Chinezen van Apple het kunstje geleerd.
• Groene technologie: iedereen kent de zonnepanelen en de accu's, maar belangrijk zijn ook de kleine veilige generatie-4 kerncentrales (inherent veilig en met minimaal afval) met lage druk en hoge temperatuur (gas gekoeld en zout gekoeld). En daarbij de nieuwe transport technologie. Zelf ontwikkelen is feitelijk geen optie meer!

"Recent is er een blokkade afgekondigd op chip ontwerp software van Mentor, Synopsis en Cadence. Ik ken deze software heel goed en denk in eerste instantie dat China dit niet snel kan vervangen, maar in technologie laat China ons vaker verrassen. Video:  https://youtu.be/JEBHNiygaFg

"En zo kunnen we nog even doorgaan (biotechnologie, auto technologie, enzovoort). Dat halen we nooit meer in...

"Ik denk dat we ons als Europa moeten voorbereiden op veel meer samenwerking met China. Ook zit er weinig anders op dan technologie in China te kopen.
Dat geeft ook kansen om bijvoorbeeld groene technologie hier sneller vlot te trekken. Dan moeten we wel leren te partneren met een partij als China.Bijvoorbeeld: koop generatie-4 kerncentrales in China en stuur nu al experts naar China om de regelgeving te ontwikkelen. Dat klinkt misschien als vloeken in de kerk, maar is wel een realistische optie. Door ontwikkeling en regelgeving parallel te doen bouwen ze in China en in Japan een kerncentrale in 6 jaar."

Steeds meer gelijkheid

geld | Foreign Affairs | 19 mei 25

De toenemende ongelijkheid in Westerse landen, meest luidruchtig geconstateerd door Thomas Piketty in 2014 (al weer zo lang geleden?) berust op verkeerde metingen, zegt deze Zweedse economie-prof.

Piketty en anderen keken naar inkomen vóór belasting; en wie bezitters waren van aandelen en land. Dat waren de drijvers van vermogensgroei, en de groeiende kloof sinds 1980.

Nieuw onderzoek begon met de constatering dat het jaar 1980 een slecht ijkpunt is, omdat vermogensverschillen toen op zijn kleinst waren. Als je 1960 als startpunt neemt, of 1920, zien de trends er anders uit.

Nog belangrijker is: welke criteria neem je? Het gaat niet om inkomen voor belasting, maar na belasting. Een groot deel van de belastinginkomsten wordt herverdeeld in de vorm van pensioenen en gezondheidszorg. Daarvan profiteren vooral de lagere- en middenklassen. Je moet ook kijken naar huizenbezit en privé opgebouwde pensioenen (waarover belasting wordt uitgesteld), al dan niet in beleggingsfondsen.

'In de VS is het aandeel van de de top 1% in het totale, landelijke inkomen na belasting ietsje hoger dan in 1960. Maar zeker niet de verdubbeling die Piketty suggereert. In Europa is de verdeling nog vlakker, omdat de overheid meer belasting heft en verdeelt en omdat tycoons er minder extreem worden beloond.'

Vermogensgroei zit vooral onder de brede middengroep: 'Herberekening laat zien dat in Frankrijk, Duitsland, Spanje, Zweden het VK en de VS het vermogen per volwassen burger sinds 1980 is verdrievoudigd, en sinds 1950 is ver-zeven-voudigd.'

Particulier vermogen zit niet meer in land, zoals begin 20ste eeuw, of fabrieken, maar in huizen en pensioenpotten (dus aandelen), de klassieke spaarmethodes van de gewone burger:

Ander voorbeeld: als je de toekomstige pensioen-aanspraken van Zweedse burgers meeneemt in persoonlijk vermogen, dan daalt de Gini-coefficient (de meetlat voor ongelijkheid) in dat land met bijna de helft.

Jazeker, er zijn nog steeds astronomisch rijken, maar die leiden af van het grotere beeld: in de 20ste eeuw is welvaart enorm gegroeid, maar vooral gedemocratiseerd.

Plus ça change?

politiek | NYT | 23 apr 25

Dit zingt al een paar weken door mijn hoofd. Ezra Klein interviewt Steven Hahn, die betoogt dat het 'anti-liberalisme' van president Trump - deportatie, straffen zonder rechtsgang, afknijpen van ongewenste subsidies - niets nieuws is in de VS. Denk aan discriminatie van zwarte burgers, de jacht op 'Communisten' in de jaren '50 vorige eeuw, of de deportatie van geboren Amerikanen ('Indianen') door president Andrew Jackson in de 19de eeuw. Deprimerend - leren ze 't nou nooit? - en hoopgevend - kennelijk komen ze 't steeds weer te boven - tegelijkertijd.

Na AI

tech | The Free Press | 12 mei 25

Eerst een citaat: "Ik was Claude voordat Claude er was. Ik was er ooit trots op dat ik snel en goed kon schrijven. Memo's strategieën, speeches - maakt niet uit. Ik kon 2.000 woorden per uur produceren.

'Die vaardigheid is nu overbodig, achterhaald. Ik kan nog steeds beter schrijven dan de 'modellen' (de LLM's), maar ze zijn onmetelijk sneller. En ik weet dat ze binnenkort ook beter zullen schrijven dan ik.

'Iedere keer dan ik Claude vraag om iets voor me te doen, ben ik ambivalent. Ik ben onder de indruk van hoe makkelijk hij iets doet dat mij vroeger een gevoel van eigenwaarde gaf - en ik voel me klein.'

Deze woorden van Avital Balwit, assistent van de CEO van Anthropic. Zij schreef dit artikel met econoom en duizendpoot Tyler Cowen. 'We zijn er allebei van overtuigd dat deze technologie de mensheid een ongekende bloeiperiode zal bezorgen.' Maar: mensen waren altijd de slimste wezens op aarde; dat is binnenkort voorbij.

'Onze kinderen en kleinkinderen staan voor de uitdaging: hoe moeten ze een zinvol leven leiden in een wereld waarin je niet meer de slimste, meest competente wezens bent. Anders gezegd: hoe voorkom je dat AI je volledig demoraliseert?'

En die uitdaging, daar staan wij zelf nu ook al voor. Te zeggen dat AI niet goed werkt, of hallucineert, of domme antwoorden geeft - dat is wegduiken. AI wordt iedere seconde beter. Dus - wat te doen?

Om te beginnen, zeggen ze: handwerk wordt waardevoller. Iedereen die iets doet met zijn handen - schilders, timmerlieden, pakketbezorgers, tuiniers. Ook: coaches en mentoren - want mensen willen toch graag fysiek contact met hun vertrouwelingen. Artiesten, cabaretiers, muzikanten - de AI's zullen vast goede grappen kunnen bedenken, maar we willen ze toch liever niet uit de mond van een robot horen.

En wij dan? Makers van nieuwsbrieven, en lezers? 'Wij zijn verder verwijderd van 'werk' en dus kwetsbaar.'

We krijgen allemaal meer vrije tijd. Dat lijkt voor de hand. Maar wat doen we daarmee? Meer van hetzelfde? Of meer activiteiten die onze menselijke individualiteit versterken. Hobbies, sport, of nadrukkelijk niksdoen?

AI zal ook verzet oproepen en vergroten, zeggen Cowen en Balwit. Neem Magnus Carlsen als voorbeeld, de topschaker. Hij deed niet meer mee aan het wereldkampioenschap schaak omdat de voorbereidingen - meest met AI - zwaar waren. Hij vond dat computerwerk en niet 'echt schaken' en dus wendde hij zich tot snelschaken,' blitz' schaken, en 'Fischer Random' waarbij de openingspositie van spelers willekeurig wordt neergezet. 'Daarmee is Carlsen ons allemaal voor, omdat hij AI inhaalt, of opzij schuift, om zijn eigen leven meer zin te geven.'

Waymo

tech | The Verge | 1 mei 25

De zelfrijdende taxi's van de Google-dochter hebben nu bij elkaar stilletjes 91 miljoen kilometers gereden, in vier Amerikaanse steden: Phoenix, San Francisco, Los Angeles en Austin. Ze veroorzaken veel minder botsinkjes dan mensen. Er zijn te weinig 'ernstige' ongelukken om statistische conclusies te trekken. Peer-reviewed.

Deze robo-taxi's hebben nog niet het complete vertrouwen van het grote publiek. Ze rijden nog per ongeluk wegopbrekingen in, blokkeren ambulances, of rijden door een rood licht. Daarom publiceert Waymo zo veel mogelijk cijfers, om vertrouwen op te bouwen.

Staatsschuld

geld | Visual Capitalist | 29 apr 25

Fragment van grote taart-kaart met alle staatsschulden. Nederland staat er niet eens bij, met schuld van 43% van BBP. Allerlei opmerkelijks, bijvoorbeeld: Argentinie slechts 73%, VS 123%, Frankrijk 116%.

Ach jeetje

economie | FT | 25 mrt 25

Banen verdwijnen in rap tempo! 75 miljoen in minder dan 15 jaar. Steden lopen leeg. Misdaad neemt toe. Hele bedrijfstakken verdwijnen naar het buitenland. We maken niks meer zelf ....

.... in China.

Voortplanten!

politiek, economie | Pueyo | 17 apr 25

Niet alleen jij, Elon. Wij allemaal. Tomas Pueyo zet zijn campagne voort: we moeten naar een wereldbevolking van niet 11 of 13 maar 100 miljard! Waarom? Meer mensen betekent meer waardecreatie, legt hij uit in een eerder artikel.

En rijker = gelukkiger:

Vervolgens bespreekt hij alle 'jamaars.' Eten, klimaat, grondstoffen, energie? geen probleem. Mijn favoriet:

Niks raakt op

economie | Pueyo via Conway | 23 dec 24

Journalist Ed Conway, schrijver van 'Material World,' begon aan een artikel over verdwenen grondstoffen. Het zou een serie worden, 'Lost Materials.' Na de eerste aflevering bleef hij zoeken, maar gaf uiteindelijk op. 'Tot nu toe hebben we eigenlijk helemaal niets echt uitgeput,' schrijft hij, ietwat beteuterd.

Hoe kan dat? Hoe schaarser iets wordt, hoe meer het loont om het op de markt te brengen. Jawel, meer mijnbouw betekent diepere gaten in de grond; meer hardhout is gekapte bossen. Daartegen kun je politiek iets doen. En vervangende materialen vinden.

Eleanor Rigby

ook belangrijk | LitHub| 17 apr 25

Ian Leslie is idolaat van de Beatles en meesterlijk schrijver. Over McCartney: 'As a singer, he rolls around in word-sounds like a cat in a pool of sunshine.' Hier een lyrisch stuk over Eleanor Rigby. Zijn boek 'John & Paul' is net uit.

... is goed

politiek | Democracy | mrt 25

Het thema zoemt rond. Een paar weken geleden citeerden we al een lange studie van drie Britten (zoek 'Vergroot Welvaart' op www.debicker.eu) die concludeerden dat de economische groei in Engeland is achtergebleven omdat er niks meer wordt gebouwd. Vorige maand verscheen 'Abundance' van Ezra Klein (de NYT columnist en podcaster) en Derek Thompson dat grotendeels dezelfde strekking heeft. Uitgebreide recensie van dit boek en een vergelijkbaar werk, 'Why Nothing Works,' door een academicus, hier.

De polemiek richt zich vooral tot mensen die zich links of progressief noemen. De aanklacht van Klein, instemmend geciteerd door Noah Smith (de blogger die we vaak citeren), is: wij linkse mensen werpen met de beste bedoelingen allerlei bezwaren op tegen bouw, zodat er niets meer gebeurt. Te veel voorwaarden, te veel inspraak, te veel vergunningen. 'Ideologische dysfunctie van links-liberale en Democratische coalities.'

Als een land niet voortdurend investeert in zijn infrastructuur - huizen om in te wonen, energiecentrales, en manieren om naar je werk te komen dus treinen, trams, vliegvelden, snelwegen, tunnels en bruggen - dan verstikt het menselijke bedrijvigheid die welvaart creëert. Het maakt ook een energietransitie - van fossiel naar duurzaam - moeilijker dan nodig is. NIMBY's blokkeren windmolens, zonnepanelen, nieuwe stroomnetwerken, geholpen door gevestigde bedrijven.

Oplossingen? Richt je op resultaten, niet op uitvoeren van ideologie. Kijk naar output, niet naar input. Laat je niet leiden door afgunst, of afkeer van grote bedrijven, of 'feodale' tech bros.

Smith citeert Deng Xiaoping, die de industriële revolutie van China aanzwengelde: 'Ons beleid is om sommige mensen en sommige regio's eerst rijk te laten worden, zodat ze de armere regio's op sleeptouw kunnen nemen. Het is wel een verplichting voor de eersten om de achtergeblevenen te helpen.'

Als 't werkt, werkt 't. Conservatief, bedrijfsvriendelijk Texas bouwt meer huisvesting en heeft meer groene stroom dan utopisch-links Californië, zegt Smith.

Nucleaire batterij

tech | PopMech | 25 mrt 25

Een batterij op kernenergie kan tientallen jaren draaien zonder op te laden. De technologie bestaat al 70 jaar, maar het is opnieuw een Chinese fabrikant die er als eerste lopende-band werk van maakt. Betavolt kondigde begin 2024 aan dat het een batterij had ontwikkeld ter grootte van een muntstuk, die nikkel-63 als radioactieve bron had en 50 jaar zou meekunnen. De productie is inmiddels opgestart en nu grootschalig. Toepassingen: ruimtevaart, diepzeemissies, en ook pacemakers.

VS in Oekraïne

politiek | NYTimes | 29 mrt 25

Journalist toont op basis van een jaar lang onderzoek, na 300 interviews met spionnen, generaals en politici in zeven Europese landen, Turkije, VS en Oekraïne: de VS hebben nog veel meer steun gegeven aan Oekraïne dan iedereen dacht. Gecoördineerd vanuit een geïmproviseerd commandocentrum in een gymzaal van de militaire basis in Wiesbaden. Artikel is vooral onthutsend door gedetailleerde beschrijvingen van samenwerking, als echte geallieerden. De vraag die rijst is: cui bono? Wie heeft er belang bij dat dit juist nu opeens aan de grote klok wordt gehangen?