Komt 't nog goed? (2)

Niall Ferguson

geschiedenis | Noema | 20 mei 25

Lang interview met historicus Niall Ferguson over de toestand in de wereld. Een paar krenten uit de pap.

'Er is nooit een 'liberale internationale orde' geweest onder de vlag van de Verenigde Naties. Er was een Koude Oorlog tussen twee supermachten.'

De periode 1989-2012 (toen Xi JinPing aan de macht kwam) of 1989-2016 (toen Trump voor het eerst president werd) was het interbellum. Nu zijn we in Koude Oorlog II.

Er zijn maar twee AI supermachten in de wereld en dat zijn de VS en China. Er is ook een duidelijk ideologisch verschil tussen de twee. 'De VS, zelfs met Donald Trump als president, is fundamenteel anders dan China. Het is een twee-partijensysteem, niet 'de' partij. Het is een systeem waarin de rechtsorde echt bestaat, in die zin dat zelfs de president wordt beteugeld door de wet. Hij vind 't misschien niet leuk, maar het gebeurt wel, en het gaat gebeuren. Dat is fundamenteel anders dan in China.'

'China is een veel gevaarlijker tegenstander dan de Sovjet-Unie ooit was. Het is economisch groter. Het is groter dan de VS in 'purchasing power parity' termen.' Het BBP van China is nu ruwweg 70% van de VS, groter dan de Sovjet Unie ooit was met 44%.'

'Het Westen' heeft sinds 1600 een ontwikkeling doorgemaakt die het een voorsprong gaf op de rest van de wereld. Veel te kort samengevat: concurrentie in plaats van politiek monopolie; wetenschap om de natuur te begrijpen; rechtssystemen gebouwd op het idee van private eigendom.

'Nu naderen we het einde van die periode van suprematie. Waarom? Omdat de rest van de wereld eindelijk begreep, 'if you can't beat them, join them.' Dus gingen mensen in niet-Westerse samenlevingen de killer apps van Westerse beschaving downloaden. En ze werkten natuurlijk overal ter wereld omdat het leuke van concepten en instituten is dat ze overal werken, ongeacht huidskleur of godsdienst.'

'Pas aan het eind van de 20ste eeuw aceepteerde China dat er maar één pad is dat naar welvaart leidt, het pad via markten en wetenschap.

'Het probleem voor de Chinezen is dat ze niet alle killer apps hebben gedownload. Ze hebben nooit de 'politieke concurrentie'-app willen downloaden, dat wil zeggen, het idee dat er competitie moet zijn tussen instituten, tussen takken van de overheid, en partijen. Zonder dat is een rechtsorde niet mogelijk, want een rechtsorde vereist dat mensen verantwoording moeten afleggen, in een juridisch systeem.'

'Daarom denk ik dat hun systeem niet zal slagen. Het is incompleet en daardoor fundementeel tot mislukken gedoemd. Het zal in de komende 10 of 20 jaar uit elkaar vallen.'

In de tussentijd dreigt groot gevaar. Totalitaire regimes kunnen catastrofale schade aanrichten, zelfs als ze intern verrot zijn. 'En een wereld waarin China heeft gewonnen zou een wereld zijn waarin individuele vrijheid snel de nek wordt omgedraaid.'

Dus moet de VS zich bewapenen en China blokkeren. 'We moeten ze niet de kans geven om een beslissende technologische, vooral militair-technologische voorsprong op te bouwen. Want als ze die krijgen, zullen ze die hoogstwaarschijnlijk gebruiken ook.'

Waarom is AI hierin belangrijk? Omdat je daarmee wetenschappelijk onderzoek versnelt. En dus ook in staat bent om, bijvoorbeeld, nieuwe virussen te ontdekken en ontwikkelen. 'Wetenschaps-AI, dat is waarover we ons zorgen moeten maken.'

 'Ik denk niet dat er enige garantie is dat China zich zal inhouden. We weten dat ze al bezig waren om virussen te modificeren voordat AI er was, de “gain of function research” die waarschijnlijk verband houdt met de uitbraak van Covid-19 in Wuhan.'