Keuzes, keuzes

Twee stukken over de haalbaarheid van ’emissieneutraal’ in 2050. Eén van een Yale professor economie, gepubliceerd door het IMF; één van een schrijver en onderzoeker van Y Combinator, het Silicon Valley broeinest voor nieuwe bedrijven.

De eerste komt tot de conclusie: het kan, we hebben de technologie en de kennis om onze gewoontes te veranderen zowel in energie-opwekking als in het afvangen van broeikasgassen. Maar het is duur, waarschijnlijk te duur: een wereldwijde belasting van 70 euro per ton CO2 zou voldoende zijn maar ondraaglijk voor armere landen.

Michael Nielsen zegt: we kijken te veel naar energie-opwekking, te weinig naar CO2 opslag. Die kost nu 100 dollar per ton CO2, om de hele jaarlijkse uitstoot van de VS op te slaan zou 600 miljard dollar kosten. De begroting van het Pentagon is 700 miljard. Maar als de technologie goedkoper wordt en zakt tot 10 dollar per ton, is het 60 miljard; en dat is niet zo extreem. De EPA schatte in 2011 dat de Amerikaanse samenleving 65 miljard dollar per jaar betaalt om te voldoen aan bestaande milieuwetgeving – voor bijvoorbeeld katalysatoren in uitlaatpijpen, filters op schoorstenen etc.

Commercie buigt

Apple Maps en Weather laten de Krim zien als Russisch grondgebied – als je die apps gebruikt in Rusland. In de rest van de wereld ziet het schiereiland er uit als onderdeel van Oekraïne.

Shakespeare's hulp

Machine learning bevestigt oude theorie: delen van Shakespeare’s toneelstuk ‘Henry VIII’ zijn geschreven door John Fletcher. Die was ook  verbonden aan het toneelgezelschap ‘the King’s Men’ en volgde Shakespeare op toen die overleed in 1616. In 1850 noteerde literair analist James Spedding al dat eigenaardigheden van Fletcher opdoken in een stuk dat op naam stond van de grote Shakespeare.

Wanhoop

Toenemende welvaart leidt tot langere levens. Maar in de VS is een ommekeer waargenomen. De levensverwachting steeg met negen jaar tussen 1959 en 2014, van 69,9 tot 78,9 jaar. Maar sinds 2014 is de levensverwachting gedaald en sterven meer mensen in hun beste jaren, tussen 25 en 64. Deze trendbreuk is niet te zien in andere rijke landen. Mensen in economische achterblijvende gebieden zijn het kwetsbaarst. Doodsoorzaken zijn grotendeels ‘wanhoopsdoden,’ als gevolg van alcoholisme, drugsgebruik, obesitas en zelfmoord.

Boos

Brits acteur Sacha Baron Cohen (o.a. Borat) heft zich gemengd in het koor dat roept om regulering van sociale media, Facebook als eerste. Hij heeft recht van spreken: hij heeft met zijn films laten zien dat homofobie, Islamofobie, antisemitisme en xenofobie springlevend zijn en met een klein beetje aanmoediging aan het oppervlak komen drijven. Facebook is het ideale propagandaplatform, en is extra gevaarlijk omdat het weigert boodschappen te filteren uit naam van vrijheid van meningsuiting. Als je betaalt mag je alles posten, ook leugens. ‘Volgens deze zieke logica zou Facebook, als het had bestaan in de jaren ’30, ook spotjes van Hitler hebben toegestaan waarin hij zijn ‘oplossing’ voor ‘het Joodse probleem’ uit de doeken had kunnen doen,’ aldus Baron Cohen.

Dat zei hij in een toespraak vorige week voor de Anti Defamation League, inmiddels ook gepubliceerd in de Guardian en de Washington Post.

‘Overal ter wereld appelleren demagogen aan onze slechtste kanten. Komplottheorieën die ooit marginaal waren zijn nu mainstream. Het is alsof het Tijdperk van de Rede – van argumenten op basis van feiten – aan zijn einde is, en kennis wordt gediskwalificeerd en wetenschappelijke consensus verworpen. (…) Haat en geweld tegen religieuze en etnische minderheden neemt toe. (…) Eén ding is voor mij duidelijk – dit wordt allemaal mogelijk gemaakt door een handvol internetbedrijven die samen de grootste propagandamachine uit de geschiedenis vormen.’

Oplossingen?

Laat Facebook politieke reclame controleren op feitelijke juistheid (dit hoeven TV-stations in de VS niet te doen, MBC). Twitter overigens weigert nu alle politieke advertenties.

Neem eens wat gas terug. Niet alles hoeft meteen gepubliceerd te worden. Als massamoordenaars hun slachting live streamen, dan is dat misbruik van het kanaal.

In de meeste bedrijfstakken zijn bedrijven verantwoordelijk voor gebreken aan de producten die ze verkopen.

‘Het lijkt me niet meer dan redelijk dat we zeggen tegen Facebook, YouTube en Twitter: jullie product deugt niet, ga het repareren en maakt niet uit wat het kost of hoeveel redacteuren je daarvoor aan het werk moet houden.

‘In iedere andere bedrijfstak kan je worden veroordeeld tot schadevergoeding. Uitgevers kunnen worden veroordeeld voor smaad, mensen kunnen worden bestraft voor laster.

‘Misschien wordt het tijd om tegen Mark Zuckerberg en de andere CEO’s te zeggen: je hebt al een vreemde mogendheid in staat gesteld om verkiezingen te beïnvloeden (VS en Brexit, MBC); jullie hebben al een genocide in Myanmar gefaciliteerd. Als je nog een keer zoiets doet ga je de gevangenis in.’

Complete toespraak achter de klik.

Redelijk

Tim Berners-Lee, de ‘uitvinder van het internet,’ heeft zijn Contract voor het Web gepubliceerd. Negen principes, voor overheden, bedrijven en burgers, die samen moeten waarborgen dat het internet veilig blijft en een positieve invloed voor iedereen. Voor de sociale mediabedrijven is dit artikel het belangrijkst:

‘Risico’s van hun technologie signaleren en aanpakken, waaronder risico’s als gevolg van online publicaties (zoals misinformatie en disinformatie).’  Zijn contract is inmiddels al ondertekend door 150 bedrijven waaronder Facebook, Microsoft, Google, DuckDuckGo en Twitter.

Nog bozer

Toevallig zit ik net de nieuwe John le Carré te lezen, ‘Agent running in the Field.’ David Cornwell is misschien nog wel bozer. Hij laat een gepensioneerde Russische dubbelspion zeggen: ‘Weet je wat Trump is? Hij is Poetin’s strontveger. Hij doet alles voor kleine Vladi wat kleine Vladi niet zelf kan doen: hij pist op Europese eenheid, hij pist op NAVO. Hij verzekert ons dat de Krim en Oekraïne tot het Heilige Russische Rijk behoren, dat het Midden-Oosten toebehoort aan de Joden en de Saoedi’s, en dat de wereldorde niet belangrijk is. En wat doen jullie Britten? Jullie zuigen zijn lul en nodigen hem uit om thee te drinken met jullie koningin. Jullie nemen ons zwarte geld en wassen het voor ons. Jullie verwelkomen onze grootste criminelen. Jullie verkopen half Londen aan ons. Jullie staan handenwringend langs de lijn als we onze verraders vergiftigen en zeggen toe nou alsjeblieft lieve Russische vrienden, kunnen we niet handel drijven? Heb ik daarvoor mijn leven in de waagschaal gelegd?’

De wereld is gek

Onder de opgewekte kop ‘De Wereld is Gek Geworden en Het Systeem Werkt Niet Meer’ schrijft ondernemer en investeerder Ray Dalio de beste beknopte uitleg van ons merkwaardige tijdgewricht die ik ooit heb gelezen. Dit is de openingsalinea:

‘Geld is gratis voor mensen die kredietwaardig zijn, want de beleggers die geld geven zijn bereid om het voor minder terug te krijgen. Om precies te zijn: geldschieters accepteren zeer lage of negatieve rente op leningen aan kredietwaardigen en vinden het prima om de hoofdsom voorlopig niet terug te zien. Dat doen ze omdat ze een enorme hoeveelheid geld te investeren te hebben, die hen is opgedrongen – en nog steeds wordt opgedrongen – door centrale banken die papieren activa opkopen in de ijdele hoop dat dat ze daarmee economische bedrijvigheid en inflatie aanmoedigen. Dat gebeurt niet, omdat de investeerders die berg geld niet uitgeven, maar investeren.’

Geld van investeerders gaat bovendien naar nieuwe bedrijven, niet ‘ouderwetse’ met trage waardegroei. Die laatsten hebben vaak zelf voldoende en kunnen bijna gratis lenen op de kapitaalmarkten. Dus zoeken de investeerders startups omdat die het soort van rendement beloven dat nodig is om de investering te rechtvaardigen. Dat leidt onherroepelijk tot teleurstellingen.

Geld is er dus in overvloed voor kredietwaardigen – oftewel de mensen die al geld hebben – en bijna niet voor mensen zonder spaargeld. Vroeger deelden die wel in de toenemende welvaart. Maar omdat de kapitaalgroei  wordt aangezwengeld door gratis geld, dat niet wordt uitgegeven maar gespaard of geïnvesteerd, sijpelt de welvaart niet naar beneden. De kloof tussen haves en have-nots wordt groter.

Hij eindigt een beetje slap met ‘ik denk dat er daarom een paradigma verschuiving zal komen’ zonder precies te zeggen waar deze omwenteling dan uit bestaat. Maar, mooie analyse. (tip C. van Scheltinga)

Tegelijkertijd moeten wij altijd argwanend zijn als investeerders gaan publiceren. Bridgewater, het bedrijf van Dalio, heeft $1,5 miljard belegd in opties die gokken op grote dalingen op de Amerikaanse en Europese beurzen. Wat kwam er eerst – het gepubliceerde pessimisme of de belegging? Dalio repliceert: dit is maar 1% van ons belegd vermogen dus het zegt niets over ons totale beleid of onze visie.

Superselfie

De ultieme ‘selfie’: bedrijf verhuurt satelliet die op verzoek een foto maakt van een geolokatie. Zie spelfie.com. (tip A. Nieuwland)

Oogloos zicht

Er zijn ‘bionische ogen’ op de markt die vrijwel blinde mensen helpen om iets te zien. Maar je moet wel ogen hebben waarvan nog enkele cellen werken. Dit nieuwe ontwerp, dat nu op zes mensen wordt getest, werkt zelfs bij mensen die helemaal geen oog meer hebben. Ze kunnen donker van licht onderscheiden, bewegingen zien, en diepte. De Orion is een zonnebril met een camera en een processor, gekoppeld aan een chip met 60 elektroden, ter grootte van een postzegel, die middels een operatie in het brein wordt geïnstalleerd naast de visuele cortex. Lichtsignalen worden vertaald door processor en naar de chip gestuurd, die de cortex stimuleert. Mensen en voorwerpen verschijnen als stippen; er komen meer stippen bij naarmate die dichterbij komen. ‘Het is alsof je een nieuwe taal leert,’ zegt één van de proefkonijnen.