Pesten is echt erg

Schoolkinderen en studenten die meer dan zes maanden constant worden gepest – ‘bullying’ – hebben lagere cijfers, minder kans op een baan, vaker depressie, vaker alcohol- en drugsgebruik, etc. Nu komt daar nog iets bij. Chronisch gepest worden brengt fysieke verandering aan in de hersenen. Dat blijkt uit een studie die 692 kinderen in Europa volgde en interviewde op leeftijden 14, 16 en 19. Ze kregen ook MRI-scans van de hersenen op 14 en 19. De kinderen die chronisch werden gepest hadden meetbaar kleinere hersenen in twee regio’s: de linker putamen en de linker caudate, waarvan bekend is dat ze beweging en leervermogen aansturen. Misschien is deze fysieke aantasting mede verantwoordelijk voor gedrag dat bovenstaande sociale achterstand veroorzaakt?

Khashoggi

Nog een verjaardag: een jaar geleden werd dissidente Saoedi-Arabische journalist Jamal Khashoggi vermoord in het Saoedische consulaat in Turkije. Een minutieuze reconstructie van wat er gebeurde, en wat er aan vooraf ging.

30 jaar later

In 1999, tien jaar na de val van de Berlijnse muur, ‘konden we de overwinning van de fluwelen revoluties vieren, en de grote vooruitgang sindsdien. Op de twintigste verjaardag, in 2009, waren de landen van centraal Europa lid geworden van de EU en de NAVO. Op de dertigste verjaardag dringt zich echter de vraag op: “Wat is er mis gegaan?“’

Historicus Timothy Garton Ash was bij veel van die fluwelen revoluties aanwezig en zoekt oude bekenden op. Enkele overdenkingen:

Immigratie wordt beschouwd als een probleem, maar het echte probleem van de centraal-Europese landen is emigratie. Tussen 1989 en 2017 emigreerde 27% van de bevolking van Letland. In Bulgarije, 21%. Drie miljoen Roemenen emigreerden nadat het land lid werd van de EU, in 2007. Oost-Duitsland: 11%. De bevolking daar is nu terug op het niveau van 1905.

Inwoners van Oost-Europese landen zijn veel vijandiger tegenover immigranten omdat ze 40 jaar opgesloten hebben gezeten in een gesloten Sovjet-systeem, dat niet alleen de grenzen sloot voor ideeën maar ook voor mensen.

De echte scheidslijn in al die voormalige Sovjet-landen is niet tussen arm en rijk of pro-democratie of anti-democratie; die lijn verdeelt mensen die zich hebben kunnen aanpassen aan markteconomie en democratie, en degenen die dat niet konden en zich verstoten voelen. In plaats van ‘there is no liberty without Solidarity,’ zoals Poolse opstandelingen schreeuwden in 1988, schreeuwen demonstranten nu ‘there is no solidarity in liberty.’

Het Westen heeft zich vergist: ja, liberale, Europese waarden hebben gewonnen, maar dat betekent niet dat ze de standaard zijn geworden, het nieuwe normaal. Dertig jaar later kunnen we zien dat wat er in Europa in 1989 gebeurde een historische uitzondering was, een unicum.

Met uitzondering van Hongarije zijn er overal vrije verkiezingen. Net zoals bij ons, als in iedere imperfecte democratie, is het grote probleem: waar vind je de partij, het programma en de leiders die die volgende verkiezing gaan winnen. ‘Ze hebben dezelfde problemen als wij, nu.’

Sexy

Oud-Google medewerker en mede-ontwikkelaar van Android is nieuw bedrijf begonnen dat de ‘Essential’ mobiele telefoon gaat maken. Eerste foto’s.

In de ruimte

Glasvezel wordt meestal gemaakt van kwarts, een vorm van siliciumdioxide, SiO₂. We zeggen ook wel ‘zand.’ Maar een glasvezel van ZBLAN (gemaakt uit de elementen Zirconium, Barium, Lanthanum, Aluminium en Sodium) draagt signalen vele malen effectiever. Probleem is dat bij de fabricage de vezel microkristallen opneemt en een beetje mistig wordt, waardoor hij niet optimaal geleidt. Dat zou niet gebeuren als de elementen bij nul zwaartekracht worden samengevoegd – dus in de ruimte. Firma Made in Space gaat dat nu doen, in het Internationale Ruimtestation. De vezelspinner is al naar boven gebracht. Dit zou het eerste product zijn dat in de ruimte wordt gemaakt voor commerciële verkoop op aarde.

Artikel mijmert verder. Wat wij in de ruimte kunnen gebruiken is beperkt – beperkt doordat het allemaal kant-en-klaar gelanceerd moet worden door reusachtige raketten die de zwaartekracht moeten trotseren. Maar als we nu eens in de ruimte konden assembleren? Een 3D printer kan aan boord van een ruimteschip onderdelen maken. In het ISS staat al een prototype. Die printer hoeft niet met staal te werken – hij kan onderdelen maken van  lichter en kneedbaarder plastic, omdat de materialen in de ruimte minder zwaar worden belast. Als je de materialen en de apparatuur had, zou je een voetbalstadion kunnen bouwen.

Het volgende doel is grondstoffen ontginnen in de ruimte. Dan hoef je ze niet meer mee te geven aan de raket. Planetary Resources, mede gefinancierd door Larry Page (Google) en Richard Branson (Virgin), is exact dat van plan: mineralen uit asteroïden winnen. Met robots. Zie hier:

Gedver

‘Alsof twee SOA’s fuseren.’ Zo omschrijft tech-commentator Benedict Evans de aangekondigde overname van Outbrain door Taboola. Dat zijn twee bedrijven die internetpagina’s volproppen met kleine advertenties. U weet wel, deze:

Kennelijk toch vraag naar – samen hebben ze een omzet van $2 miljard.

'We are the knights ...'

Elektrische auto’s zijn te stil, klagen voetgangers, we horen ze niet aankomen. Goed, zegt Elon Musk, dan zetten we er software in waarmee je de Tesla geluiden kunt laten maken als hij afremt, bijvoorbeeld. Wat dacht u van: het clippety-clop van de ‘paarden’ in Monty Python and the Holy Grail?

Fake news

Op 25 september meldde ik u de reactie van Breitbart News op het begin van het afzettingsonderzoek naar president Trump. De Democraten zijn hypocriet, was hun teneur. Joe Biden zette druk op de toenmalige president van Oekraine om zijn hoogste officier van justitie af te zetten. Die was namelijk bezig met een corruptie-onderzoek naar een  Oekraïens gasbedrijf, waar zoon Hunter Biden commissaris was.

Niet mals. De jonge Biden stond inderdaad voor 50.000 dollar per maand op de loonlijst van Burisma. En Joe Biden had zelf opgeschept dat hij inderdaad gedreigd had staatssteun te blokkeren, als de Oekraïners niet zouden doen wat hij wilde.

Maar uit onderzoek van Bloomberg en The New Yorker blijkt: de oude Biden drong aan op hardere aanpak van corruptie in alle bedrijven in Oekraine. (Want waarom geld sturen als het toch in de zakken van oligarchen verdwijnt?) En in het geval van Burisma: dat was nou net één van de bedrijven waartegen het onderzoek al ruim een jaar stil lag. Dus Joe Biden vroeg eigenlijk om onderzoek naar het bedrijf waar juist zijn zoon werkte.

Rest de vraag: is het wel netjes van de zoon van de vice-president om een baan voor zes ton per jaar te accepteren van een bedrijf, dat zijn vader verdenkt van corruptie? Maar kunnen we de vader de dwalingen van zijn zoon aanrekenen?

(Beetje lang verhaal, maar dit is tot nu toe een scharnierpunt in het impeachment onderzoek.)

Boetevrije bieb

Naar aanleiding van mijn stuk afgelopen vrijdag over Amerikaanse bibliotheken die de boete voor te laat retourneren hebben afgeschaft, stuurde A. Nieuwland dit: 45% van de bibliotheken in Nederland kent een vorm van boetevrij abonnement. Raken die bibliotheken meer boeken kwijt, was mijn vraag? De beste studie betreft een onderzoek gedurende drie kwartalen in 2012, met 375 deelnemers in Boxmeer. Intussen is het aantal boetevrije bibliotheken toegenomen.

De aarde neemt

Wat gebeurt er in tien jaar als een buitenwijk onbewoonbaar wordt verklaard door de gemeente? Dat gebeurde in Christchurch, in Nieuw-Zeeland, waar een paar aardbevingen duidelijk maakten dat de grond onder die wijken veel te zacht was om ooit bebouwd te worden – het waren ‘wetlands.’ In de afgelopen tien jaar werden de huizen afgebroken en keerde het landschap weer terug naar zompige, drassige beeld van voorheen. Alsof een hele wijk was opgezogen door het land.