Gasnetwerk voor waterstof
Nederland heeft een gas-distributienetwerk, voor levering aan energiecentrales. Eindeloos veel kilometer gaspijplijn. Daar zou zou je ook ‘groen opgewekte’ waterstof doorheen kunnen sturen, die verbrand kan worden net zoals gas om elektriciteit op te wekken. Dat is Californië vier jaar lang gedaan, in een experiment van Southern California Gas Co. en University of California in Irvine.
LCOE
Hoe vergelijk je nou de prijzen van zulke uiteenlopende energiebronnen als water, olie, wind, steenkool, kernsplitsing? Door de ‘Levelized Cost of Energy’ methode toe te passen. Een voorbeeld:
Zonnepanelen zijn ook zonder subsidie al goedkoper dan steenkool; en met subsidie kan een windmolen concurreren met gas. Dit ziet er goed uit voor schone energie. Maar, zegt ThinkX (van Silicon Valley ondernemer Tony Seba): de LCOE geeft een verkeerd beeld. Want gaat uit van ruwweg 40 jaar onafgebroken functioneren, onder dezelfde voorwaarden. Maar door de snelle opkomst van betaalbare zonnepanelen en windmolens daalt de levensverwachting van ‘ouderwetse’ centrales op kool en gas. Als je daarvoor corrigeert, valt de LCOE-vergelijking nog veel gunstiger uit voor schone energie. (tip R. van der Horst)
Maar Tony Seba gaat er van uit dat zon en wind hun energie zullen kunnen opslaan. In lithium-ion accu’s. Daar zit een probleem want lithium is maar beperkt voorradig. Zie het volgende item.
Lithium
Als we fossiele brandstoffen willen vervangen door duurzame bronnen zoals wind en zon, moeten we opslagcapaciteit hebben. Voor bewolkte en windstille dagen. De meest gebruikte opslag is een lithium-ion accu. Volgens Jeremy Grantham, een door de wol geverfde investeerder in Boston (zie eerdere Bicker) is er maar 5% van de totale vraag van dat spul in de aarde. Illustratie: de wereldwijde verkoop van EV’s en hybrides verdubbelde vorig jaar, van 3,2 naar 6,7 miljoen. (Dat was 8% van totale autoverkoop.) Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) zegt dat er waarschijnlijk een tekort aan lithium ontstaat in 2025. Een mijn-directeur zegt in de Financial Times: ‘Er is simpelweg niet voldoende lithium op dit aardoppervlak om aan de vraag te voldoen. Maakt niet uit wie levert, of wie zijn productie verhoogt.’ Recycling? Op dit moment zielig weinig, maar dat is ook omdat er nog niet genoeg oude EV’s zijn waaruit je lithium kunt halen. World Economic Forum schrijft: ‘in 2030 zou 7% van de lithium voor accu’s uit recycling kunnen komen.’
Dus als er al niet voldoende is voor auto’s, dan zal er ook te weinig zijn voor opslag van energiecentrales. Dus zal die opslag ergens anders vandaan moeten komen.
Elon Musk heeft begin deze maand een paar bevriende journalisten inzage gegeven in het mailverkeer van de firma, in de periode voordat hij het bedrijf kocht. Hij heeft altijd beweerd dat het platform partijdig was. De gelekte e-mails geven hem gelijk. Twitter komt over als arbitrair en vooral ondoorzichtig in zijn ‘redactioneel’ beleid. Terwijl het bedrijf had ontkend bepaalde mensen te censureren, of isoleren (het zogenaamde ‘shadow banning‘), deed het dat wel degelijk. Dat werd gedaan door ‘trust and safety teams.’ En dan vooral Republikeinse politici, en mensen die skeptisch waren over het landelijke Covid-beleid. Een primeur van de NY Post over de rol die Hunter Biden (de zoon van de president en voormalig vice-president) speelde in Oekraïne werd op deze manier onderdrukt. De twee grote politieke partijen hadden directe lijnen met Twitter en verzoeken om bepaalde onwelgevallige berichten te verwijderen of te isoleren werden ‘enthousiast’ gehonoreerd.
Musk lag zelf onder vuur dus deze tegenaanval heeft een tactische achtergrond. Maar het mailverkeer wekt de indruk dat Twitter, een belangrijk opinievormend platform (op drie na meest bezochte website ter wereld), in handen was van mensen die hun positie gebruikten om hun uitgesproken politieke voorkeur voorrang te geven boven tegengeluiden. Van de (online) politieke donaties van Twitter-werknemers ging 99% naar de Democratische partij, volgens de FTC, een overheidsorgaan. Dit wordt niet tegengesproken door concurrerende media, slechts gebagatelliseerd.
Terecht punt: de nieuwe platforms zijn nu net zo belangrijk in de vorming van publieke opinie dus we moeten vragen stellen over hun methodes, en transparantie eisen. TikTok, Snapchat en Instagram zijn nog niet uitgedaagd.
Kwaad met kwaad bestrijden
Amerikaans bedrijf met de goed gevonden naam ‘ DoNotPay’ zegt: we hebben met hulp van AI een computer ontwikkeld die een gesprek kan aangaan met de helpdesk chatbots van bedrijven. Dus een gelijke strijd: chatbot tegen chatbot. Om abonnementen op te zeggen, rekeningen te betwisten, etc.
Hoop
Kinderen zijn onze hoop voor de toekomst. Biografie van pionierende pedagoog Maria Montessori laat zien dat ze diep respect had voor kleine mensen. Kinderen werken veel meer geconcentreerd dan volwassenen, vond zij. Veel volwassenen zijn lui, werken alleen voor het geld en doen zo min mogelijk. In haar scholen, schreef Montessori ‘zien we iets merkwaardigs: als je kinderen met rust laat, werken ze onafgebroken … en na een lange periode van continu werk lijkt hun vermogen tot werken niet afgenomen, maar zelfs verbeterd.’
Speelgoed vond ze beledigend, en poppenservies al helemaal. Kinderen willen echte, praktische voorwerpen. In haar scholen zag ze er op toe dat kinderen, al vanaf drie of vier jaar oud, elkaar de lunch serveerden met echt bestek en porseleinen borden. Op een dag volgde ze een vierjarig meisje dat de zware soepterrine van tafel naar tafel moest rondbrengen. Iedere keer als ze de terrine weer veilig op een tafel had gedeponeerd, legde ze haar handen op de tafel ‘en deed ze een kleine hupsje,’ alsof ze opgelucht was dat het weer gelukt was. Maar meteen daarna zette ze weer een serieus gezicht op en droeg ze de terrine naar de volgende tafel, ‘als een echte werknemer.’
Vrees
‘Ik verwacht dat we de komende 25 jaar een derde wereldoorlog kunnen zien tussen grootmachten, vergelijkbaar met WO 1 en 2.’ Enquete van Ipsos met 32.000 respondenten in 33 landen. Percentage dat zegt ‘hartgrondig eens’ of ‘zou best kunnen‘: Australië 81%, Japan 51%, Nederland 75%. Klik op afbeelding voor de volledige lijst.
ChatGPT 2
OpenAI, het bedrijf dat is gefinancierd met miljarden van Elon Musk en Microsoft, heeft een AI ontwikkeld die heel behoorlijke gesprekken kan voeren. Samuel Hammond, die zichzelf een ‘beleidssyntheser’ noemt en verbonden is aan indrukwekkend think tanks, schildert een beeld: ‘Gewone mensen zullen meer te weten kunnen komen dan een CIA-agent.’ Je kunt een gesprek in een huis aan de overkant van de straat afluisteren. Je kunt je gezicht en je stem ‘live’ vervangen door die van iemand anders, in een online gesprek. Ieder wetsvoorstel zal leiden tot een tsunami van ingezonden brieven, goed beargumenteerde reacties en voorstellen tot verbetering, geschreven door een AI. De rechtbanken zullen verstikt raken door een vloed van processen, omdat de AI uit de losse pols een perfect juridisch onderbouwde zaak kan opstellen, voor elk geval. Deelnemers aan schaak- en pokertoernooien zullen naakt moeten spelen in aanwezigheid van ‘RF signal blockers,’ om valsspelen uit te sluiten.
Voor overheden betekent dit dat een volledige herziening nodig is, zegt Hammond. De auto maakte niet alleen paard en wagen overbodig; hij gooide de hele samenleving op zijn kop. Dat staat nu te gebeuren met AI, die veel meer gaat doen dan alleen slimme kunstjes vertonen.
Met recht opgewekt
Ed Miliband, voormalig leider van de Labour partij in het Britse parlement, is nu ook podcaster: ‘Reasons to be Cheerful‘ is de titel. Hij schaart zich in het koor van mensen die een snelle ‘energietransitie’ bepleiten: ‘Het is goedkoper de planeet te redden dan hem te vernietigen.’ Hij interviewt onder andere Kingsmill Bond van Carbon Tracker. Dat schreef eerder: zonne-energie kan honderd keer zo veel energie leveren als op dit moment door de hele wereld jaarlijks wordt gebruikt. In 2030 kan zonne-energie financieel goedkoper zijn dan alle fossiele brandstoffen.
ChatGPT
Dit is de beste introductie van ‘ChatGPT’, waarover deze week zo veel te doen is. Het is zeg maar het broertje van Dall-E, de AI die op verzoek kleurtekeningen maakt van ieder gewenst onderwerp. Deze AI – weer een product van OpenAI – voert gesprekken. Het is de nieuwste versie van GPT (‘Generative Pre-trained Transformers’). GPT3 kon al een heel eind komen in het maken van opstellen (essays) op verzoek. ‘ChatGPT’ doet precies wat hij zegt – hij babbelt, net zoals de ‘elektronische assistent’ chatbox van uw bank of andere dienstverlener – maar dan beter. U kunt het zelf proberen hier:
Waarom zo veel drukte? Omdat hiermee Kunstmatige Intelligentie weer een stapje dichter bij menselijke intelligentie komt. Dat heet Artifical General Intelligence (AGI), en die zou volgens de kenners (deze bijvoorbeeld) binnen 15 jaar al werkelijkheid kunnen zijn. Dan zijn computers net zo intelligent als mensen. En dan is de volgende stap: Artificial Superintelligence (ASI), waar computers onmetelijk veel slimmer zijn dan mensen. Wij zullen ze niet meer kunnen begrijpen, ‘net zo min als een bromvlieg iets van Keynesiaanse economie kan snappen,’ in de woorden van Tim Urban.
Stappen als ChatGPT schudden ons weer wakker – dit gaat echt gebeuren. En nu? Zie het volgende stuk.