wetenschap • tech • gezondheid • geld

Exchange gehackt

Iemand uit China heeft Microsoft Exchange gehackt, en daarmee de afgelopen dagen toegang verkregen tot het mailverkeer én de servers van 30.000 (!) Amerikaanse bedrijven, organisaties gemeenten, etc. De achterdeur repareren en verstevigen heeft geen zin want de inbrekers konden hun eigen achterdeuren installeren, en hebben dat ook gedaan, zegt de beveiligingswebsite Krebs on Security. De aanval is nog steeds gaande; kwetsbaar zijn de software versies uit 2013 tot en met 2019. Krebs zegt dat ‘honderdduizenden’ organisaties in de rest van de wereld al zijn gecompromitteerd.


De Pest?

Mongoolse marmotjager, 1990. Foto AKG/History Today

We weten dat de Pest, die verantwoordelijk was voor de dood van ongeveer een derde van alle Europeanen in de 14de eeuw, werd verspreid door ratten en vlooien. Maar hoe kwam de bacterie in Europa? Vanuit de Kaukasus. Maar hoe kwam hij daar? Recent onderzoek op oud DNA leidt tot een nieuwe theorie. De bacterie was eind 12de, begin 13de eeuw geconcentreerd in de Tian Shan bergen, op de grens van Kyrgyzstan en China. Van daar uit verspreidde hij zich in alle richtingen: India, de Kaspische Zee, Siberië Mongolië en China. Hoe? Door Mongolen, die marmotten jaagden. Ze aten het vlees en gebruikten de huiden. Kleinere knaagdieren zijn makkelijke prooi voor nomaden. Marmotten zijn net als ratten dragers van Y. Pestis. De Mongolen begonnen hun rooftochten onder Dzjengis Khan rond 1200.


Pas in 2022?

Al van afgelopen zondag, maar opmerkelijk: baas van wereldwijd transportbedrijf Kuehne+Nagel zegt tegen Financial Times dat volgende zomer, 2022 dus, hoogstens de helft van de bewoners van rijke landen gevaccineerd zal zijn. Dertig tot vijftig procent. De rest van wereld mag hopen dat ze in 2024 volledig gevaccineerd zal zijn. Dit ligt niet aan distributie, maar aan productie, zegt hij: de farmaceuten hebben niet de capaciteit om sneller te leveren. Ook al verwacht hij dat de capaciteit volgend kwartaal 5 tot 7 keer groter zal zijn dan nu; het is niet genoeg. (tip J.K. van der Velden)


Schiet mij lek (update)

In de Verenigde Staten werden in het coronajaar 13% minder verkeerskilometers gereden dan in 2019, maar het aantal verkeersdoden lag 8% hoger. Dat zijn voorlopige cijfers van de National Safety Council, een stichting die veiligheid in de openbare ruimte nastreeft. Een verklaring heeft de NSC niet.

Lezer Sander Ottes in Chicago voegt toe: ‘In de VS merken we zelf dat automobilisten (veel) harder zijn gaan rijden door de lege wegen. Dit artikel van afgelopen herfst bevestigt dat: Road Fatality Rates Reach Highest Level in 15 Years.’

In Nederland een vergelijkbaar beeld:  de (eveneens private) Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid schat dat het aantal verkeersdoden in 2020 even groot was als een jaar eerder; de ANWB schat op basis van de eerste vier maanden van het jaar een daling van 35% in het aantal kilometers. Ook hier is het gissen naar een verklaring. Meer koeriers op de weg? Meer wandelaars? Definitieve cijfers komen pas later, van het CBS.


Gaat niet goed

Democratie is aan de verliezende hand. Al 15 jaar lang slinkt het aantal landen die ‘vrij’ genoemd kunnen worden, en neemt het aantal ‘niet-vrije’ landen toe. Nieuwste jaarverslag van Freedom House, gedateerd 3 maart. ‘Vrij’ is een land dat een zekere waarborg biedt voor politieke rechten en burgerrechten. Voor methodologie zie hier.


Iets meer privacy

Google gaat niet meer meewerken aan het volgen van individuele gebruikers, de tot nu toe gebruikelijke manier om advertenties op de interesses van individuen te mikken. Het bedrijf zegt dat het daardoor wel terrein prijsgeeft aan concurrenten, maar: de consument wil meer privacy, er komt strenger toezicht; dus dit is geen bestendige longe-termijn investering. Om adverteerders te behouden zal Google inzetten op het ontwikkelen van technologie die mensen samenvoegt in groepen; iedere groep heeft een belangstellingsgebied, maar wie er in die groep zitten blijft onbekend.


Bijen en pesticiden

Driejarige studie gepubliceerd in Nature zegt eerste onderzoek te zijn dat effect van pesticiden op wilde bijen kwantificeert. In het verleden werd gezocht naar het effect op kolonies van tamme bijen. Maar die leven anders, en herstellen zich makkelijker, dan wilde bijen. Die laatsten nesten meestal onder de grond, waar ze kwetsbaarder zijn voor gif dat wordt gesproeid. Deze wilde bijen die leefden rond een akker die was behandeld met imidacloprid maakten 85% minder nesten, lieten 5,3x zo veel stuifmeel liggen, en en hadden 89% minder kinderbijtjes dan soortgelijke bijen die opgroeiden in een ‘schone’ akker.


Meer dan een boek

Bill Gates heeft niet alleen een boek geschreven over hoe volgens hem klimaatverandering tot staan gebracht moet worden. Omdat te bereiken moeten er uitvindingen komen, en beleid veranderen; dat vergt lobbyen en opvoeden; maar ook investeringen en mondiale samenwerking; en moeten er nieuwe markten komen voor zero-carbon producten en technologieën. Gates wil op alle fronten tegelijk werken, en heeft daarom Breakthrough Energy in het leven geroepen – ‘een netwerk van programma’s, fondsen en lobby-inspanningen met als doel om schone energie technologie sneller op de markt te krijgen, en op massaschaal,’ zoals hij het verwoordt.


Kan ook

MicroLED 165-inch TV-scherm vouwt op, kantelt en verdwijnt in de vloer. $400.000.


De kleine lettertjes

Clubhouse, de medium social du jour, heeft wat privacyproblemen vindt het tijdschrift Inc. Het neemt gesprekken op en bewaart die als iemand vindt dat er onoirbare dingen zijn gezegd. Het heeft geen ‘opzeg’-knop, dat moet via een e-mail. Contactgegevens van mensen die zijn uitgenodigd maar nog niet meedoen, worden bewaard. En zo nog wat dingetjes.


Abonneer De Bicker

Vul hieronder uw e-mailadres in om u in te schrijven voor de nieuwsbrief
jamie@example.com
Abonneer