The Hard Problem …

The Hard Problem ...

… is onder filosofen de grote vraag: wat is in vredesnaam bewustzijn (consciousness)? We weten allemaal dat het bestaat, maar het valt niet waar te nemen met welke fysieke meetmethode ook. Hoe kan dit? Hoe kan er iets bestaan, dat zich volledig buiten de natuurkunde beweegt? Wat is het verschil tussen ‘mind’ en ‘brain’? Tom Stoppard, inmiddels 77, heeft een toneelstuk geschreven getiteld ‘The Hard Problem’ dat volgende week in premiere gaat. Dit is een buitengewoon goed geschreven verhaal uit de Guardian over de hele controverse, dat eindigt met de – behoedzaam geformuleerde – theorie dat er heel misschien iets bestaat als ‘panpsychisme.’ De redenering is: mensen hebben bewustzijn. Apen ook. Honden waarschijnlijk. Katten, waarschijnlijk. Dus … waar houdt het op? Welke organismen hebben nog bewustzijn, welke niet? En wat zijn de criteria? Is het een zekere mate van verbondenheid? Dan zou misschien zelfs een iPhone bewustzijn kunnen hebben …