Ongelijkheid - Onderdrukking

Steeds meer gelijkheid

geld | Foreign Affairs | 19 mei 25

De toenemende ongelijkheid in Westerse landen, meest luidruchtig geconstateerd door Thomas Piketty in 2014 (al weer zo lang geleden?) berust op verkeerde metingen, zegt deze Zweedse economie-prof.

Piketty en anderen keken naar inkomen vóór belasting; en wie bezitters waren van aandelen en land. Dat waren de drijvers van vermogensgroei, en de groeiende kloof sinds 1980.

Nieuw onderzoek begon met de constatering dat het jaar 1980 een slecht ijkpunt is, omdat vermogensverschillen toen op zijn kleinst waren. Als je 1960 als startpunt neemt, of 1920, zien de trends er anders uit.

Nog belangrijker is: welke criteria neem je? Het gaat niet om inkomen voor belasting, maar na belasting. Een groot deel van de belastinginkomsten wordt herverdeeld in de vorm van pensioenen en gezondheidszorg. Daarvan profiteren vooral de lagere- en middenklassen. Je moet ook kijken naar huizenbezit en privé opgebouwde pensioenen (waarover belasting wordt uitgesteld), al dan niet in beleggingsfondsen.

'In de VS is het aandeel van de de top 1% in het totale, landelijke inkomen na belasting ietsje hoger dan in 1960. Maar zeker niet de verdubbeling die Piketty suggereert. In Europa is de verdeling nog vlakker, omdat de overheid meer belasting heft en verdeelt en omdat tycoons er minder extreem worden beloond.'

Vermogensgroei zit vooral onder de brede middengroep: 'Herberekening laat zien dat in Frankrijk, Duitsland, Spanje, Zweden het VK en de VS het vermogen per volwassen burger sinds 1980 is verdrievoudigd, en sinds 1950 is ver-zeven-voudigd.'

Particulier vermogen zit niet meer in land, zoals begin 20ste eeuw, of fabrieken, maar in huizen en pensioenpotten (dus aandelen), de klassieke spaarmethodes van de gewone burger:

Ander voorbeeld: als je de toekomstige pensioen-aanspraken van Zweedse burgers meeneemt in persoonlijk vermogen, dan daalt de Gini-coefficient (de meetlat voor ongelijkheid) in dat land met bijna de helft.

Jazeker, er zijn nog steeds astronomisch rijken, maar die leiden af van het grotere beeld: in de 20ste eeuw is welvaart enorm gegroeid, maar vooral gedemocratiseerd.

Plus ça change?

politiek | NYT | 23 apr 25

Dit zingt al een paar weken door mijn hoofd. Ezra Klein interviewt Steven Hahn, die betoogt dat het 'anti-liberalisme' van president Trump - deportatie, straffen zonder rechtsgang, afknijpen van ongewenste subsidies - niets nieuws is in de VS. Denk aan discriminatie van zwarte burgers, de jacht op 'Communisten' in de jaren '50 vorige eeuw, of de deportatie van geboren Amerikanen ('Indianen') door president Andrew Jackson in de 19de eeuw. Deprimerend - leren ze 't nou nooit? - en hoopgevend - kennelijk komen ze 't steeds weer te boven - tegelijkertijd.