'Gefederaliseerd'

Federated learning. Nieuwe term, moet u onthouden als u nog een beetje wilt meekomen in gesprekken over Artificial Intelligence. Voor machine learning heb je kolossale hoeveelheden data  nodig. Dat betekende tot nu toe: privégegevens verzamelen en distilleren, als oefenmateriaal voor machines. In federated learning doe je dat op afstand.  Hoe? In plaats van één ‘stofzuiger’ die uit miljoenen telefoons gegevens ophaalt, gebruik je miljoenen ‘stofzuigers,’ voor iedere telefoon één, en je combineert de gegevens in de stofzuigers. Zo blijven persoonlijke data op de telefoon (of laptop) van de gebruiker, die zich geen zorgen hoeft te maken over zijn privacy.

Wat is er toch aan de hand?

Er zijn de laatste maanden van dit jaar grootscheepse en vaak gewelddadige demonstraties geweest in: Libanon, Chili, Spanje, Haïti, Irak, Soedan, Rusland, Egypte, Oeganda, Indonesië, Oekraine, Peru, Hong Kong, Zimbabwe, Colombia, Frankrijk, Turkije, Venezuela, Nederland, Ethiopië, Brazilië, Malawi, Algerije en Ecuador. Volgens één telling, die van econoom Tyler Cowen. Waarom toch? Is de hele wereld dolgedraaid?

Martin Gurri publiceerde onlangs ‘The Revolt of the Public and the Crisis of Authority in the new Millennium.’

Je kunt het toeschrijven aan toeval, zegt Gurri in een lange blog. De meeste commentatoren verwerpen dat, zegt hij, en met reden: ‘Als je toeval als oorzaak aanwijst dan valt er verder niets meer te zeggen of te becommentariëren. Maar ik denk dat toeval wel een rol speelt.’ (…) ‘Soms vallen de dobbelstenen van het lot allemaal raar. De Sovjet-Unie was onze eeuwige vijand tot hij uiteen spatte. Hosni Moebarak was de nieuwe farao van Egypte tot hij in drie weken tijd werd verwijderd. Donald Trump was onverkiesbaar tot hij werd gekozen. Een natiestaat is een oneindig ingewikkeld systeem en er kan daarbinnen oneindig veel gebeuren.’

Cowen signaleert dat veel protesten begonnen na prijs- of belastingverhogingen. ‘Consumenten die zich online verzamelen worden misschien de nieuwe subversieve klasse, net als de arbeiders van de 19de eeuw. Dat verklaart misschien waarom die demonstranten bijna overal geen enkele belangstelling vertonen voor een revolutie, of macht, of een ideologie – wat toch de traditionele doelen zijn van politiek. Een consumentenopstand heeft dat soort bagage niet nodig. Het kan zelfs een voordeel zijn, als je grote hoeveelheden mensen wilt optrommelen voor een specifieke klacht.’

Maar dat verklaart niet voldoende. ‘Overal is de drijfveer: de gevestigde orde een klap uitdelen.’

‘De vraag voor mij is: zijn deze opeenvolgende gezagscrises op landelijk niveau een systeemcrisis,’ zegt Gurri. Hij heeft twee hypotheses, een optimistische en een pessimistische.

De optimistische: het is grotendeels toeval, geholpen door de snelheid waarmee informatie reist. Opstandelingen zien voorbeelden elders in de wereld, zien trucs en methodes die effectief zijn, en voelen zich gelegitimeerd. Als er geen systemische onvrede is, raast dit vanzelf uit.

De pessimistische:  ‘Modern bestuur zal als systeem ten onder gaan omdat het niet langer de informatiestroom beheerst. Deze inktvlek van opstanden kun je zien als een ‘failure cascade,’ een domino-effect van gebreken dat het systeem onvermijdelijk brengt tot disorganisatie en opnieuw opbouwen. Een soort negatief viraal effect. Een lokaal defect leidt tot verlies van hogere functionaliteiten, tot het systeem uiteen valt. Dit is hoe vliegtuigen neerstorten en bruggen ineenstorten.’ Waar dit toe zou leiden kan niemand voorspellen. Een nieuwe wereldorde, of totale chaos.

Het kan leiden tot een nieuw sociaal contract tussen elites en bestuurden. ‘Maar ik zie niet hoe dat moet, zo lang het publiek alleen maar ‘nee’ zegt en niet zijn eisen formuleert, zoals een echte politieke macht zou doen. Je krijgt meestal niet waar je niet om vraagt. Hervorming kan er pas komen als het publiek bereid is om ‘nee’ in te ruilen voor praktische politiek.’

Water

NASA heeft in kaart gebracht waar op de planeet bevroren ijs zó dicht onder het oppervlak ligt, dat je het ‘met een schep’ kunt verzamelen. Dat zijn de paarse en blauwe gebieden op deze foto van ‘Arcadia Planitia,’ een streek op Mars.

De scholier

Er is een ander land dat werd opgeschrikt door een plotselinge daling in de PISA scores, de wereldwijde vergelijkende toets voor middelbare scholieren. Dat land heet Zweden, en het jaar was 2013. Net als in Nederland dit jaar scoorden 15-jarigen toen onder het OESO-gemiddelde. Sinds 2016 verbeteren de scores zich weer. Dit ondanks een toename van het percentage immigrantenkinderen, van 12% in 2009 naar 20% in 2018. Wat deed Zweden? De minister van Onderwijs kwam in 2016 niet verder dan: ‘Harder werken.’

Misschien een telefoontje waard.

Net uit

Nieuwe ‘biografie’ van The Economist, ‘Liberalism at Large,’ hier gerecenseerd. Economisch en politiek liberalisme verkommert onder druk van polarisatie. Kan het weekblad overleven?

42.000 ....

SpaceX wil 42.000 van deze lichte satellieten in een baan om de aarde brengen om internet tot in alle uithoeken te brengen. Twee keer 60 zijn al gelanceerd – tot groot ongenoegen van astronomen die nu al vinden dat die dingen het zicht op de ruimte blokkeren. SpaceX gaat bij de volgende serie  experimenteren met een verf waardoor de satelliet minder weerspiegelt.

Moore's Law

Gordon Moore voorspelde in 1965 dat het aantal transistoren per CPU (processor) ieder jaar zou verdubbelen. In 1975 amendeerde hij dat tot ‘iedere twee jaar.’ Maar hij kreeg gelijk. Al bijna  50 jaar. Niemand weet hoe lang dit nog kan doorgaan. Proces tot nu toe, 1971-2019, hier gevisualiseerd:

'Extremist'

Yegor Zhukov, een 21-jarige student in Moskou, stond vorige week terecht op verdenking van ‘extremisme.’ Hij had filmpjes op YouTube geplaatst waarin hij sprak over geweldloos protest, en zijn campagne om verkozen te worden tot de gemeenteraad. Hij noemde Vladimir Poetin een van de ‘gevaarlijke gekken’ die macht niet beschouwen als een middel om een doel te bereiken, maar als doel op zich. ‘Liefde en verantwoordelijk’ zijn de pijlers van een sterke samenleving, en die twee ingrediënten ontbreken in Rusland omdat de staat ze stelselmatig tegenwerkt. Enkele Russische kranten, en nu ook de New Yorker, plaatsten de tekst van Zhukov integraal.

Voetbal is schaken

Schaakgrootmeester Magnus Carlsen staat tweede in de ‘Fantasy Premier League,’  een wereldwijd spel waarin meer dan 6 miljoen mensen meedoen. (Je stelt je eigen team samen uit de selecties van de clubs in de Engelse Premier League, max 3 van elk team, max waarde 100 miljoen pond.) Word je van schaken een voetbalkenner?

Een hondenleven

De vuistregel was: een hondenjaar is zeven mensenjaren. Nu zeggen genetici: je moet kijken naar DNA methylatie. Dat is een nauwkeuriger maatstaf voor het verouderingsproces. Studie vergeleek 104 labradors met 320 mensen. Mens noch dier wordt ‘lineair’ oud. Voorbeelden: Een hond van 2 is vergelijkbaar met een mens van 42; vijf is ongeveer 57; tien jaar is 68; daarna gaat het langzamer.

Dus: lnx = log_e x = y + 31. Of gebruik de calculator in bijgaand artikel.