$1 mrd aan chips

tech, politiek | meduza.io | 12 feb 24

Rusland importeerde vorig jaar $1 miljard aan microchips - niet in het hele jaar, in de eerste negen maanden. Grotendeels via China, zegt Chris Miller, prof aan Tufts U.

'Dit zijn voornamelijk Westerse, Japanse, of Zuidkoreaanse chips. En China is verreweg de grootste exporteur (naar Rusland) geworden. De meeste chips die Rusland koopt zijn gemaakt door de G7 plus Korea plus Taiwan en worden verhandeld via China. Een stukje handel loopt via Turkije, een beetje via Centraal Azië, en een beetje via smokkelaars in Europa en elders. Maar de overgrote meerderheid loopt via China.'

Heeft Rusland voldoende chips, of is dat niet te zeggen omdat we niet genoeg data hebben?

Ik denk dat we dat niet kunnen zeggen. Dat is het eerlijke antwoord.

Waarom maakt Rusland ze nog steeds niet zelf?

Grootschalige productie is uiterst complex. En Rusland moet daarvoor onderdelen en machines en grondstoffen importeren uit het Westen. Dat is lastig.

Moeten we dan niet China onder druk zetten?

De VS en Europa hebben andere prioriteiten hoger gesteld. Ze hebben wel gezegd dat er een grens is, dat China niet wapens moet gaan leveren aan Rusland. China is heel, heel dicht tegen die grens aan gekropen zonder echt een reactie van de VS of Europa.

Een beeld zegt meer ...

wetenschap | Noahpinion | 12 feb 24

... dan duizend woorden. Daarom geeft Noah Smith 24 grafieken om vijf stellingen te onderbouwen:

1. Klimaatverandering begint serieus te worden
2. Klimaatverandering kunnen we aan, maar we zijn er nog niet
3. De VS en Europa zijn niet langer het grootste probleem
4. Groene energie is serieus
5. Emissies verminderen betekent niet minder economische groei

Hier is er eentje:

Het AI reisbureau

tech | Benedict Evans | 12 feb 24

Eindelijk een AI-toepassing die ik snap. In het jargon heet het een 'agent,' een AI die meerdere vaardigheden koppelt. Bijvoorbeeld: het reisbureau. 'Ik moet 28-30 maart in Parijs zijn voor een congres in de buurt van Arc de Triomphe. Mijn baas is een krent.' Kaartlezen, trein/vliegtuig boeken, hotel vinden (dat past bij uw smaak!) en boeken, prijzen vergelijken (namens de baas). (betaalmuur)

Elektrische auto's

tech | Clean Technica | 7 feb 24

(OEM=Original Equipment Manufacturer; BEV=Battery Electric Vehicle; PHEV=Plugin Hybrid EV)

BYD en Tesla hebben samen 35% van de wereldmarkt voor elektrische auto's. Vier van de top-5 zijn Chinese bedrijven. Hier de ranglijst voor puur accu-auto's:

Tesla de grootste, BYD nr. 2, samen 35% markt. Verder hetzelfde verhaal als hierboven. BMW, Mercedes, Stellantis in geen velden of wegen te bekennen. Geen wonder dat de EU treuzelt met regelgeving die EV's stimuleert en verbrandingsmotoren uitfaseert.

Maar ook Ford en GM komen niet in de buurt van deze productiecijfers. Elon Musk zei gisteren op een Tesla-aandeelhoudersvergadering: 'Chinese automakers zijn de meest competitieve ter wereld. Dus ik denk dat ze aanzienlijk succes zullen hebben buiten China, afhankelijk van hoe hoog de importbarrieres zijn. Als die wegvallen, dan denk ik eerlijk gezegd dat ze de meeste andere autofabrikanten zullen vermorzelen.'

Beton van suiker

tech | New Atlas | 6 feb 24

Deze blokken zijn gemaakt van vlas van rietsuiker, dat gemengd wordt met (geheim gehouden) mineralen en dan zo hard wordt als beton. Filmpje.

Normaal wordt het vlas als afval verband. Dus drie vliegen in een klap: goedkoop bouwmateriaal voor warme landen die rietsuiker verbouwen; minder CO2-uitstoot want geen verbranding; veel schoner fabricageproces dan voor beton.

Het spul hardt bovendien 4x zo snel als beton, en weegt veel minder.

Mede gesponsord door suikerimperium Tate& Lyle. Dit voorjaar onthuld, nu winnaar van een VN-prijs voor 'groene' technologie.

De grootste fabrikant

geld | MIT | 30 jan 24

De grootste fabrikant van elektrische auto's ter wereld is nu ook een rederij. 'Roll on-roll off' (RoRo) schepen zijn schaars en dus is BYD begonnen zijn schepen zelf te laten maken. De 'BYD Explorer No.1' is begin januari afgeleverd en op 10 januari vertrokken voor zijn eerste reis, met 5.449 auto's aan boord, op weg naar Vlissingen en Bremerhaven. Een andere autobouwer, SAIC (MG), volgt snel, zegt website lease-e.nl.

Goed nieuws

wetenschap | De Bicker | 1 feb 24

'Not The End of the World' - Hannah Ritchie, Penguin Random House ( 2024), 299 pp.

Een boekbespreking. Juichende recensies voor dit boek van alle kanten. De conclusie staat op de kaft: 'wij kunnen de eerste generatie zijn die een duurzame planeet bouwt.'

Duurzaam, zegt Ritchie, bestaat uit twee delen. Eerst: duurzaam voor de mensen die nu leven. Oftewel: voldoende voedsel verbouwen, grondstoffen winnen etc om de nu levende mensen een gezond en goed leven te bieden. De tweede helft is: dat te doen zonder komende generaties de kans te ontnemen om hetzelfde na te streven. De mensheid is er tot nu toe alleen maar in geslaagd om de eerste helft van die belofte te vervullen - en nog niet eens zo lang. En zelfs nu heeft 10% van de wereldbevolking nog steeds honger.

Maar wij hebben de kans om de eerste generatie te worden die de twee kanten van 'duurzaamheid' gestalte geeft.

Ritchie is van de 'glas-half-vol' benadering. Er zijn haar voldoende schrijvers voorgegaan: Michael Shellenberger, Matt Ridley, Roger Pielke Jr., om maar een paar te noemen. Maar Ritchie is er in geslaagd een toon te vinden die alle partijen aanspreekt. Ze is voor haar dagelijks brood eindredacteur bij Our World in Data, en haar betoog keert steeds weer terug naar cijfers. Ze behandelt niet alleen klimaatverandering, maar ook: ontbossing, plastic afval, luchtverontreiniging, landbouw, biodiversiteit, en overbevissing.

Eén voorbeeld.

De documentaire Seaspiracy zei in 2021: 'In 2048 zullen de oceanen bijna leeg zijn.' Waar kwam dit cijfer vandaan? Uit een studie van Boris Worm uit 2006, gepubliceerd in Nature, die zei dat de wereldwijde 'collapse' van alle vissoorten die nu worden bevist, zou plaatsvinden als we huidige trends extrapoleren naar 100%.'

Dat klinkt eng. Maar zoals Worm de term gebruikte, betekent 'collapse': dat de vangst van een bepaalde vissoort valt onder 10% van de recordvangst in een bepaald jaar.' Dat is erg, maar geen uitsterven. Tweede: hij gebruikte als uitgangspunt onvolledige data (want we wisten toen te weinig van wat er onder de golven gebeurt), en extrapoleerde de trend in een rechte lijn. En iedere trend kan ombuigen, zoals we weten.

Hij werd aangevallen door Ray Hilborn, een andere erkende deskundige: een visvangst-wetenschapper (fisheries scientist). Worm was een 'zee-ecoloog' (marine ecologist). Die willen het liefst dat wereld terugkeert naar een maagdelijke staat van voor de komst van mensen. Hilborn vraagt zich af: hoe veel vis kunnen we vangen zonder de visstand te bedreigen?

Radiostation NPR in de VS organiseerde een debat, en verheugde zich op een sappige confrontatie. Maar de twee waren het over veel eens, en toonden respect voor elkanders standpunt. Zodanig, dat ze na de radio-uitzending een mailcorrespondentie begonnen. Na een jaar of drie schreven ze gezamenlijk een studie voor Science. Daarin zeiden ze dat wereldwijd de visstand niet was bedreigd; dat er regionale verschillen waren; dat sommige vissoorten in sommige streken in de problemen waren. Slecht nieuws compenseerde goed nieuws.

Zo staat het boek vol met contra-intuïtieve feitjes, waar De Bicker dol op is, zoals u weet. Dus hieronder een stel. Maar lees vooral wel het boek. Ritchie is retorisch voortreffelijk. Ze verplaatst zich telkens weer in de gedachten van haar 'tegenstander,' en beantwoordt diens twijfels.

• wie 'de planeet wil redden' moet onderstaand staatje bestuderen:

• palmolie is hartstikke goed voor het klimaat omdat je zo veel olie per boom oogst, en dus veel minder bossen hoeft te kappen
• we maken nu al genoeg voedsel om de wereldbevolking twee keer te voeden (dit is een Hans Roslingetje)
• eet minder vlees. Wat we eten is veel belangrijker dan van hoe ver het komt. Vervoer van avocado's is maar 5% van de CO2-uitstoot. Koeien hebben enorm veel ruimte nodig, veroorzaken ontbossing, drinken water. De calorieën en eiwitten in vlees
• Plastic in de oceanen is een enorm probleem, maar - slechts 0,3% van alle plastic afval. Dus 97,7% is makkelijk te traceren en netjes op te ruimen.

Nog één keertje kernenergie

wetenschap | De Bicker | 28 jan 24

Afgelopen week maakte EDF bekend dat de bouw van de Hinkley Point C kerncentrale in Engeland drie tot vier jaar extra vertraging heeft opgelopen, en nog eens 2,3 miljard pond meer zal kosten.

Koren op de molen van Bicker-lezer R. van der Horst, die mij het afgelopen jaar bestookte met talloze artikelen die zijn argument onderbouwen: kernenergie is achterhaald, te duur, en duurt eindeloos om te bouwen. Daarom is het beter grootschalig zonneparken en windmolens te bouwen; die kosten maar een fractie.

Dat is ook de achillespees in het betoog van Tomas Pueyo (zie eerdere Bicker) die verder keurig documenteert waarom kernenergie de veiligste, betrouwbaarste, politiek meest gewenste, meest efficiënte energiebron is. Gemeten naar LCOE (Levelized Cost of Energy), oftewel de kosten per eenheid gemeten over de volle levensuur van een energiebron, is kernenergie de duurste bron in de VS.

Waarom? Zon en wind worden gesubsidieerd; en ze hebben accu's nodig om overtollige energie op te slaan, en die staan niet in het prijskaartje. Bij fossiele brandstoffen wordt geen rekening gehouden met de verontreiniging die verbranding veroorzaakt.

Kerncentrales zijn bovendien duur om te bouwen. Dat komt door strak toezicht, gebrek aan bouwervaring, en zeldzaam hoge eisen die worden gesteld aan de kwaliteit van de bouw. Niet verwonderlijk, zegt Van der Horst: 'Als het in Borssele misgaat kun je de Randstad ontruimen.'

Zuid-Korea, China, Japan en India bouwen kerncentrales voor een vijfde van de kosten. Omdat ze ervaring hebben opgebouwd, en minder regulering hebben dan de VS.

Maar zelfs als we dat prijsniveau halen, dan blijft staan: het duurt jaren en jaren voordat een kerncentrale operationeel is. Kun je in die tussentijd niet beter maar zon en wind aanleggen? Een onderneming die een nieuwe fabriekshal laat bouwen, kan het hele dak volplempen met zonnepanelen en daarmee zijn elektriciteitskosten drukken; bovendien is die fabriek grotendeels zelfvoorziend, dus geen last voor het netwerk.

Tja, dan moet je nog wel investeren in opvang voor de perioden dat het donker en windstil is. Dat is weer heel duur. En de goede accu's zijn er nog niet.

Als leek denk ik dan: doet u maar allebei. Precies wat Nederland nu doet. Begin met de bouw van twee nieuwe kerncentrales, voor de lange termijn; en subsidieer de aanleg van zonneweilanden en windparken.

Zelfs China bouwt meer zon/wind dan kerncentrales:

(Voorlopig lijkt me dit voldoende over het hoofdstuk 'kern versus zon en wind')

Advies voor Haley

politiek | WSJ | 27 jan 24

Gratis advies voor Nikki Haley, de enige overgebleven Republikeinse uitdager van Donald Trump: niet opgeven. Peggy Noonan, voormalig speechwriter voor Ronald Reagan, zegt: 50% van de Republikeinen is niet een Trump-fan. Dát is je publiek. 'Niet aanvallen met boosheid, citeer gewoon de vreselijke, vreselijke dingen die hij zegt over bepaalde mensen en groepen. Het is niet goed wat hij zegt, en de meeste Trump-supporters voelen dat ook wel, als ze eerlijk zijn tegen zichzelf. Drijf een beetje de spot met zijn zelfgenoegzaamheid, zijn ijdelheid. Maar schreeuw niet tegen Trump - toon medelijden.'

Haley gaat nu de voorverkiezing in van haar thuisstaat, South Carolina. Noonan reikt haar een one-liner: 'Weet je nog, toen Trump zei dat hij iemand midden op Fifth Avenue kon neerschieten en dat mensen nog steeds op hem zouden stemmen? Als hij dat hier in South Carolina zou proberen, zouden we terugschieten. En dat is wat ik vandaag van plan ben.'

Citeer wat hij allemaal loopt te tieren op social media. Laat het publiek maar oordelen of deze man weer president moet worden. 'Citeer zijn voormalige chef-staf, en de ministers, die allemaal hebben gezegd dat die man niet in het Oval Offcie thuishoort. Laat dat bezinken.'

'Wees een vrouw. Juist omdat Trump zo neerbuigend doet over vrouwen.' 'Spreek namens alle Republikeinen die door hem zijn vernederd, bedreigd, bezoedeld. Hij kan jou niet meer raken. Je bent vrij! Neem het zwaard op!'

En nog meer smakelijke adviezen, van ouwe rot Noonan en een vakgenoot.

Sci-fi

ook belangrijk | Noahpinion| 22 jan 24

'Het heelal is een donker bos. Vijanden zijn overal. Wie gezien wordt of gehoord, is er geweest. Dood, of word gedood.' Dat is de 'Dark Forest hypothesis,' de sleutel tot de sci-fi romans van Cixin Liu. Buitenaardse - en aardse - beschavingen zijn als mensen in een donker bos. Noah Smith legt de hypothese onder het vergrootglas en concludeert: er zijn best andere manieren om er tegenaan te kijken. Erg leuk.

Chunnel

wetenschap | via The Browser | 10 jan 24

"Aan het eind van de jaren '80, tijdens de bouw van de huidige tunnel onder Het Kanaal, boorde een machine van de Eurotunnel/TransManche firma dwars door een stuk van een oude, onvoltooide tunnel uit 1882, het project van Submarine Continental. De tunnel bleek nog steeds waterdicht, en de duw-wagons stonden nog op hun rails." Fragment uit lange bespreking van alle pogingen om een tunnel tussen Frankrijk en Engeland te bouwen, met allerlei heerlijke tekeningen zoals bovenstaande, uit 1802.

Door de bril van Dostojevski

politiek | Vanity Fair | 10 jan 24

Rusland heeft, sinds Peter de Grote de deur opende voor het Westen, zichzelf de vraag gesteld: wie zijn we nu eigenlijk? Oosters, of Westers? Russisch, of Westers? Dit artikel, door een Amerikaanse journalist, zegt: kijk door de bril van Dostojevksi, die Europa wantrouwde.

'Een Dostojevkiaanse vozhd, of leider, weet dat Rusland deugt en het Westen niet, en dat de enige manier om het Westen buiten de deur te houden is het te overwinnen, om zijn einde te bespoedigen.'(...) 'Poetin's doel is niet meer land. Dat heeft Rusland genoeg. Zijn telos, zijn einddoel, is de destabilisatie, het onderwerpen van de hele Westerse orde. Dat klinkt ongelooflijk in Amerikaanse oren, maar dat is omdat we een a-historisch volk zijn.'

Kernenergie, reacties

wetenschap, tech | De Bicker | 18 jan 24

Kernenergie is nog steeds controversieel. Hier enkele reacties van Bicker-lezers op het uitputtende artikel van Tomas Pueyo (Bicker 12 januari).

M. Schalekamp schrijft: "Dankjewel! Bemoedigend, dat 99% van het afval na 40/50 jaar onschadelijk is. Maar klopt het dat 1% altijd radioactief blijft? (En die 1% van weinig is weinig, maar als straks iedereen kerncentrales bouwt, wordt het 1% van veel)."

Ja dat staat in het artikel. En 'veel' is hooguit een paar voetbalstadions. Zie verderop.

Een lezer die ik zal sparen en niet bij naam noemen heeft het verhaal van Pueyo aan een 'energiedeskundige' voorgelegd en die schrijft terug: "..... de boel over simplificeert om een rechtse agenda te ondersteunen." Dit is een klassiek 'ad hominem' argument: niet over de inhoud praten, maar meteen de persoon aanvallen. Idem aan het eind van zijn brief: "In plaats van de boel te oversimplificeren zou de media een reëel en gebalanceerd beeld moeten scheppen over het probleem, niet een simpel en polariserende." Is dat niet precies wat Pueyo doet? Waar is het bewijs dat het oversimplificatie is? "Maar dat is niet wat de lezer wil lezen.. het kost namelijk tijd en energie om de belangrijke details te identificeren en de balans in het thema te vinden." De lezer meteen erbij beledigen. Dit is niet sterk.

"....ik ben sceptisch over hun werk. Bijvoorbeeld de statement over het 50jaren afbreken van gevaarlijke radioactief afval is volgens mij BS, maar moet de feiten checken. Als het waar zou zijn, dan waar hebben wij het over? Waarom steken Finland en Zweden zoveel in het permanente opslaan? Dom zijn ze niet.."

Nee, maar ze moeten de publieke opinie mee krijgen, en die is intuïtief bang voor kernenergie. Deels omdat ze niet een evenwichtig verhaal hebben gekregen van de mensen die hun zouden moeten voorlichten. Duitsers zijn ook niet dom. Maar die zijn helemaal opgehouden met kernenergie, niet omdat de wetenschap het unaniem riskant vindt - maar omdat de kiezers het eng vinden.

"Er zijn vele goede argumenten voor atoomstroom, maar laten wij de complicaties niet oversimplificeren.https://en.wikipedia.org/wiki/Long-lived_fission_product
Iodium 129 is een van de vele afval producten, maar dit is de ergste denk ik. Hij emitteert erg veel energie over tijd, en heeft een half-life van 15.6 miljoen jaar. Dat betekent dat in 15.6 miljoen jaar je de helft nog over hebt, en straalt het nog de helft aan radioactieve straling uit. Best lang."

Klopt. En het is zo weinig - enkele voetbalstadions vol - dat het makkelijk te lokaliseren en bewaken is.

Vergelijk het met CO2 uitstoot, het equivalent van kernafval: blijft eeuwig in de atmosfeer, warmt de aarde op. Doen we daar iets aan? Waar is de 'eindberging' van CO2? Plannen voor opvang zijn er wel, maar nog lang niet op schaal.

"Daarnaast wordt het door het menselijk systeem meteen opgenomen in de schildklier en zijn jodiumpillen zo belangrijk als er een disaster is.Als wij voor atoomstroom zijn, moeten wij hard nadenken en compromissen sluiten over wat wij met de rommel gaan doen. Ten minste Zweden en Finland zijn daar volwassen, en bouwen een “permanente” opslag (bedoeld voor een paar honderdduizend jaar. Maar zoals gezien is dit een peulenschil voor iodium 129.)" Precies. En hiermee geef je indirect toe dat opslag in mijnen niet dient om kernafval veilig op te bergen, zo lang als die straling afgeeft. Want na die honderdduizend jaar is het dus nog 15,5 miljoen jaar (zie boven) radioactief. Die zogenaamd permanente opslag is niet echt permanent, dus dient deze vorm van opslag een ander doel. Misschien de publieke opinie gerust te stellen?

A. Kaizer schrijft: "Compliment: een uitdagend en degelijk overzicht. Tegenstanders gebruiken vaak een angstcultuur die moeilijk te bestrijden is. Er zijn twee grote hobbels te nemen: de publieke opinie en de regelgeving."

P. Asselman: "Dat stukje over kernenergie lijkt toch wel erg gekleurd, als je inzoomt op wat er NIET in staat. Chernobyl heeft tot nu toe 30 tot 400 doden hebben veroorzaakt. Lees even Wikipedia en dan zie je dat de schatting van het aantal doden dat nog komt varieert van 4000 tot 60.000."

Dit klopt niet. Lees het bronartikel.

"Kernwapens: Iran heeft geen kernwapens. Dat klopt, alleen hebben ze wel een berg verrijkt uranium klaarliggen en houden ze zich niet aan het non-proliferatie-verdrag." 

Ook deze vraag wordt beantwoord.

"Kernafval: hier lijkt hij compleet te vergeten dat ook een kernreactor een eindige levensduur heeft. Wanneer je zo’n ding ontmantelt heb je wel ineens een berg afval waar je iets mee moet. Daar weten de Duitsers inmiddels alles van. "

idem.

S. Jansen: 'Fijn overzichtelijk stuk inderdaad.Nog een (wellicht veel betere) reden, anders dan hoge kosten, om het afval niet diep onder de grond op te bergen is het hergebruik (middels breeder-reactors) van het afval. Om zodoende veel langer profijt te kunnen hebben van de hoeveelheid beschikbare uranium in de wereld. In het stukje  ‘For how long’ in dit artikel wordt dat nader omschreven.'

Daar staat: "For practical purposes, spent nuclear fuel remains radioactive forever. However, the penetrating form of radiation is essentially gone in 600 years. After that, the used fuel must be swallowed to be harmful. But that would require eating rocks."

Ja, bitte

wetenschap, politiek | Tomas Pueyo | 12 jan 24

Bravo, Pueyo! Alle bezwaren tegen kernenergie, alle redenen waarom de Duitsers nog steeds 'Nein, Danke!' zeggen, weerlegd. Hij concludeert dat kernenergie de beste energiebron voor elektriciteit is. Hij werkt zes categorieën van vragen af: veiligheid (straling, ongelukken), milieu (afval), duurzaamheid, betrouwbaarheid, kosten, politiek. De meeste argumenten, pro en contra, zullen Bicker-lezers vertrouwd zijn. Om maar wat te noemen: kernenergie veroorzaakt de minste doden in vergelijking met steenkool, gas, en zelfs waterturbines (dambreuken en overstromingen komen voor). Heeft hetzelfde risico als wind en zon.

Meteen naar de heikele punten: afval, en prijs en lange duur van het bouwen van een centrale.

Afval: veel minder dan van een zonnepaneel. En kernafval: slechts 3% van het afval, 95% van de radioactiviteit. De hele wereld heeft tot nu toe niet meer hoog-radioactief afval geproduceerd dan een voetbalveld, vier meter hoog. Daar is een opbergplek voor te vinden. Je kunt het in cement gieten, of in glas, en in een pakhuis opbergen. Ook diep onder de grond, zoals de Finnen doen, maar dat is duur en zendt het signaal dat het heul erg gevaarlijk is, quod non. Zelfs dit afval verliest 99% van zijn radioactiviteit na 40-50 jaar.

Is kernenergie te duur, en duurt het te lang om zo'n centrale te bouwen? Net als bij zon en wind zitten de kosten - Levelized Cost of Energy, de kosten van elektriciteit uit een energiebron gemeten over zijn totale levensduur - grotendeels in de bouw. Maar kerncentrales moeten aan veel veiligheidseisen voldoen, en de onzekerheid die voortvloeit uit onkundig toezicht, leidt er toe dat banken een hogere rente berekenen.

Het grootste deel van prijsstijgingen is te verklaren uit overijverige regulering. En Japanners bouwen een kerncentrale in vier jaar. De kennis en ervaring zijn er nu, om goede, veilige kerncentrales snel te bouwen.

Dit korte stukje doet geen recht aan de bijna encyclopedische behandeling door Pueyo. Bewaar het, houd het bij de hand voor debatten!

'Niet het einde van de wereld'

wetenschap| NY Times | 31 dec 23

Lezer R. van Wagtendonk stuurde deze link naar een interview met Hannah Ritchie, schrijver van 'Not the End of the World,' het boek dat ik gisteren noemde. Dank.

Beatles

podcast | BBC | okt 23

Als u denkt dat u zo langzamerhand echt wel alles hebt gehoord over The Beatles - probeer dan dit. Zesdelige serie, samengesteld uit de archieven van de BBC. (De link in de kop werkt op een desktop; als 't niet lukt, zoek dan 'eras' op uw podcast player. Of ga naar BBC Sounds, goeie app.)

'Niet het einde van de wereld'

wetenschap | boek | 9 jan 24

Dat is de titel van een boek dat ik op mijn leeslijstje heb gezet. Enthousiaste aanbevelingen van Bill Gates, econoom Tim Harford, Rutger Bregman, Mark Lynas, zelfs eco-hystericus David Wallace-Wells. Hannah Ritchie heeft een indrukwekkend CV, en schrijft al jaren over klimaat en aanpalende onderwerpen (biodiversiteit, energietransitie). Kennelijk goed gedocumenteerd optimisme. (tip D. Rosenberg)

Drukte van belang

tech | The Verge | 3 jan 24

Driekwart van de industriële vissersboten vaart zonder tracker, misschien wel 30% van de vrachtvaart. Nieuwe data van satellieten maken die 'zichtbaar.'

Wie doet de afwas?

tech | Marginal Revolution | 9 jan 24

Moderne afwasmachines zijn veel slomer dan de vorige generatie; ze hebben 2,5 uur nodig, tegen vroeger één uur. Dat komt door nieuwe milieu-eisen en de vraag is of langzamer ook schoner is. Trump liet oudere, snelle vaatwassers weer toe; Biden verbood ze weer. Een Amerikaanse rechter heeft zich er nu over gebogen en zegt: bah. Biden's verbod op die vorige generatie -snellere - vaatwassers was 'willekeurig, impulsief en niet onderbouwd.'

Diabetes stap

Gezondheid | New Atlas| 4 jan 24

Onderzoek naar suikerziekte levert voortdurend nieuwe inzichten op. In wat een 'doorbraak' wordt genoemd hebben wetenschappers nu een manier gevonden om de beta-cellen in de alvleesklier te repareren, die door diabetes zijn beschadigd. De cellen werden ge-'herprogrammeerd' zodat ze weer insuline konden produceren.

'Droom geen kleine dromen ...

tech | WSJ | 4 jan 24

... want die zijn niet genoeg om de harten van mensen in beweging te krijgen,' zei Goethe. Weer een startup probeert de moloch Google te bestrijden. Maar deze, Perplexity genaamd, heeft onder andere Jeff Bezos als rugdekking en samen met anderen heeft die zo veel geld erin gestoken dat het bedrijfje nu, twee jaar na de oprichting en met 40 werknemers, een waarde van een half miljard heeft. (Google heeft een beurswaarde van 1.500 miljard). USP: wij zijn niet een zoekmachine maar een antwoordmachine. We geven één antwoord, niet een serie opties.

Rendeert fitness?

gezondheid | via Tyler Cowen | 3 jan 24

Met een aantal aannames moet je toch het rendement kunnen becijferen van lichaamsbeweging? Net zoals met beleggen? Tuurlijk. Stel: een man van 50 leeft nog 30 jaar, tot 80; met 8 uur fitness per week wordt dat 88 jaar. Plus nog wat variabelen (slaapuren tellen niet mee voor het rendement ....) etc. Dan kom je op een return on investment van 5,8%.

Maar zoals de eerste commentator al meteen zegt: het gaat niet alleen om de duur van leven, maar ook om kwaliteit van leven ....