Wanneer is ‘t een keertje afgelopen?
Wanneer is 't een keertje afgelopen?
In 2022. Zegt De Bicker. Nee, ik ben geen wetenschapper. Ook geen wetenschapsjournalist. Ik lees wat rond. Lees mee, en kijk of u het met mij eens bent.
Wanneer eindigt een pandemie? Over één ding is geen discussie: het virus verdwijnt niet. We kunnen het niet ‘overwinnen’ of ‘bedwingen.’ De Spaanse Griep van 1917-18 heeft afstammelingen die nog steeds jaarlijks influenza veroorzaken. Virussen laten zich niet doodmaken. Dus de vraag is meer: wanneer is een virus niet meer een verlammende, ontregelende aanwezigheid in het leven van iedereen? Wetenschappelijk geformuleerd: wanneer wordt hij een endemie? Dus permanent aanwezig, maar op een niveau van besmettelijkheid die de gezondheidszorg aankan, die de maatschappij aankan. (Er kunnen nog steeds epidemische uitbraken zijn, trouwens). Een andere manier om dat te zeggen is deze, van epidemioloog Jennifer Nuzzo van Johns Hopkins: ‘Hij eindigt niet. Wij houden gewoon op ons er zorgen over te maken. Of we maken ons minder zorgen.’
Marc Lipsitch, infectie-epidemioloog op Harvard, zegt: ‘Als bijna iedereen een vorm van immuniteit heeft, hetzij door natuurlijke besmetting, hetzij door vaccin, lang genoeg dat ze niet heel erg ziek worden als ze het virus krijgen. Dat is de overgang naar endemie.’
Ander inzicht: het moment dat het virus niet langer het leven dicteert (oftewel: endemisch wordt), is niet voor iedere bevolkingsgroep hetzelfde. Voor kinderen, die relatief milde symptomen hebben na een besmetting, is moment om weer ‘normaal’ te gaan leven eerder in zicht dan voor bejaarden of zwaarlijvigen. (dixit ook de veel verguisde Diederik Gommers).
Een epidemioloog, Robert Wachter uit San Francisco (64), zei tegen de NY Times dat hij weer in restaurants dineert en binnen poker speelt met (gevaccineerde) vrienden zonder masker. Hij blijft wel zijn masker dragen in het vliegtuig en in supermarkten. Hij woont in San Francisco, waar naar Amerikaanse maatstaven veel mensen zijn gevaccineerd. Hij trok de parallel met autorijden: in de auto stappen kent ook risico’s. Maar we doen het toch omdat we dat risico aanvaardbaar vinden in verhouding tot de voordelen.
Wanneer bereiken we dat niveau? We hebben de middelen. Vaccins zijn effectief gebleken; we weten steeds beter hoe vaak we moeten inenten; en er zijn zelfs preventieve medicijnen (Pfizer) in de maak die door gezaghebbende schrijvers als veelbelovend worden beschreven. Alleen worden deze middelen nog niet door voldoende mensen gebruikt. Zoals een epidemioloog in Vox zei: je moet zo veel mensen immuniseren dat het virus geen plekken meer vindt waar het kan muteren naar een nieuwe variant. Dat niveau hebben we op wereldschaal nog lang niet bereikt.
(Dat is ook misschien de reden dat veel medici blijven waarschuwen, en liever niet praten over de eindigheid van een pandemie, denk ik dan. Hoe meer mensen gevaccineerd, hoe groter de kans dat het virus wereldwijd onder controle komt.)
Wat is het effect van de omikron-variant? Meer mensen sneller besmet, dus meer mensen die natuurlijk afweer hebben opgebouwd; maar meer verspreiding, dus meer dragers die meer kunnen verspreiden. De jury is er nog niet uit.
Wanneer eindigden vorige pandemieën? Ze duurden allemaal zo’n twee jaar: de grieppandemie van 1889-90 begon in St Petersburg en ging via Europa de wereld over; de Spaanse Griep (1918-20) kostte 50 miljoen mensen het leven; de Aziatische griep van 1957-58 kostte 1 miljoen mensenlevens. SARS-Co-V2 dook op begin 2020, dus twee jaar geleden.
Ja, de wereldbevolking is veel groter nu. 2,5 keer zo veel mensen als in 1957, vier keer zo veel als in 1920. Dus veel moeilijker om een virus wereldwijd te temmen. Aan de andere kant: die voorgaande keren hadden we geen vaccins, en geen uitzicht op medicijnen.
Als de definitie van ‘einde’ is: ‘terug naar een normaal leven, zonder angst,’ dan steek ik mijn nek uit en zeg ik: 2022.
Bronnen: