Energie

Energie

Als je ‘The New Silk Roads’ leest, van Peter Frankopan, wordt je ongeveer van je stoel geblazen door de energie en het optimisme in de landen ‘tussen de oostelijke Middellandse Zee en de Stille Oceaan,’ in de poëtische woorden van Frankopan. Altijd al het centrum van de wereld, door het simpele feit dat er op dit stuk grond de meeste aardbewoners leefden. Handel door de eeuwen heen, van Oost naar West en andersom, verrijkte iedereen. China werd door de Industriële Revolutie tijdelijk van de troon gestoten, maar nu, 200 jaar later, pakt de geschiedenis de draad weer op.

‘In 2017 gaven Chinese toeristen meer dan 250 miljard dollar per jaar uit, meer dan het dubbele van Amerikaanse toeristen.’ En op dit moment heeft nog maar 5 procent van de Chinezen een paspoort. ‘Pakistan is nu de snelstgroeiende consumentenmarkt ter wereld, deels dank zij een verdubbeling van besteedbaar inkomen sinds 2010.’

In de ‘Regionale Omvattende Economische Samenwerking,’ afgelopen maand ondertekend, willen de landen van Zuidoost Azië, China en aartsrivaal India, Zuid-Korea, Japan, plus Australië en Nieuw-Zeeland vrijere handel tussen hun landen mogelijk maken. Samen vertegenwoordigen ze 30 procent van het wereld-BBP en 3,5 miljard mensen.  ‘Kazakhstan gaat de olie-export naar buurland Oezbekistan vertienvoudigen.’ ‘Handel tussen Oezbekistan en Tajikistan is vertwintigvoudigd tussen 2014 en 2018.’ ‘TANAP is een gaspijplijn tussen Azerbeidjan en Zuidoost-Europa.’ ‘Rusland, Iran, Turkmenistan, Kazakhstan en Azerbeidjan zijn het na tientallen jaren onderhandelen eens geworden over de juridische status van de Kaspische Zee. Dat zou de weg kunnen vrij maken voor gas- en olie-export.’

De ene na de andere samenwerking rolt van de pagina’s. Een ‘Zijde-visa’ voor Centraal Azië. De ‘Lapis Lazuli Corridor’ om Afghanistan, Turkmenistan, Azerbeidjan, Georgië en Turkije te verbinden middels spoorwegen en snelwegen.

Dus? Tja dus wat. Terwijl wij naar binnen gekeerd zijn, verscheurd door conflicten over Europese samenwerking, immigratie, de euro, (en in de VS: immigratie, handelsvrijheid, discriminatie en klassenstrijd) hebben deze arme landen daar helemaal geen tijd voor. ‘Het is frappant dat het Westen dreigt steeds minder relevant te worden, terwijl er nieuwe bondgenootschappen worden gesloten en oude tot leven worden gewekt.’

Het ‘centrale zenuwstelsel’ van de wereld noemt Frankopan het gebied tussen Europa en China. Het is dominant geweest en wordt dat opnieuw, door minerale rijkdom en bevolkingsaantallen.

China en kruipt dichter tegen Rusland aan. Xi zei in 2017 dat hij het uitstekend kan vinden met Poetin, en dat de relaties tussen beide landen ‘beter dan ooit’ zijn. De deelname van China aan de (Russische) Vostok-18 legeroefeningen in 2018 was op veel grotere schaal dan in voorgaande afleveringen.

Aan de militaire oefeningen georganiseerd door de ‘Shanghai Cooperation Organisation,’ gehouden in 2018 in de Oeral bij Chelyabinsk, namen deel: China, Rusland, India en Pakistan. Voor het eerst.

Frankopan citeert kritiek op het ‘Belt and Road’ Initiatief van China, de meest zichtbare vorm van de nieuwe Zijderoutes. Het is neo-koloniaal, het belooft meer dan het kan bieden, het is onsamenhangend. Maar het bestaat, en de bedragen waarmee China strooit zijn kolossaal.Bijvoorbeeld: de ‘China-Pakistan Economische Corridor’ is de vlag waarmee een aantal investeringen worden gedekt voor 60 miljard dollar. Onder andere een oceaanhaven in Gwadar, in zuid-Pakistan; en investeringen in wegen en energiecentrales.

Waar je mee blijft zitten, als je het boek eenmaal hebt weggelegd, is een gevoel van onvermijdelijkheid. Deze landen, van Turkije via de ‘Stans’ en Pakistan en Zuidoost Azië tot uiteindelijk China, hebben zo veel gemeenschappelijke belangen, zo veel natuurlijke grondstoffen, en zo veel honger en rauwe energie – dat dit het nieuwe machtscentrum van de wereld wordt, dat kan niet anders. We kunnen er maar beter rekening mee gaan houden, en snel.