Had kunnen

Had kunnen

Het had ook anders kunnen zijn: ‘De revolutie van 1917 onttroonde Tsaar Nicolaas II, die zelfs de minste poging tot sociale hervorming had tegengewerkt. Toch werd het een tragedie, omdat diezelfde revolutie een regime binnenliet dat, geïnspireerd door Lenin en tot 1953 geleid door Stalin, alle voorgangers overtrof in wreedheid; het creëerde een volk dat bang knielde voor een wereldse tsaar, een levenshouding die moeilijk bleek af te schudden. Na Stalin’s dood beteugelde het communisme de opsluiting en moord op industriële schaal. Maar de ‘mind control’ bleef. Totdat Michael Gorbachev de macht van de Partij verminderde.’

‘Geschiedenis is niet lotsbestemming – hij hoefde niet onvermijdelijk te leiden tot een onnodige oorlog, zonder duidelijk concept van wat ‘overwinning’ of ‘nederlaag’ zou zijn. Het gedrag van Rusland wordt pas begrijpelijk als je accepteert dat geschiedenis, angsten en vijanden, patronen van regering en onderwerping, niet slechts interessante oude geschiedenis zijn maar levende, stuwende impulsen.’

Uit een – overigens matige – recensie van nieuw boek van Orlando Figes, erkend Rusland-deskundige uit de Britse intelligentsia: ‘The Story of Russia.’