Klein is fijn
Kernenergie wordt weer salonfähig, maar is nog steeds errug duur. Vooral door eindeloze vergunningsprocedures; maar ook omdat ze groot en complex zijn. Daarom kiezen energiebedrijven nog steeds voor centrales op aardgas of steenkool.
Misschien ligt de toekomst bij kleine kerncentrales, zogenaamde SMR’s (Small Modular Reactors). Eén zo’n ding levert energie voor 60.000 huishoudens; en je kunt er meerdere schakelen (vandaar ‘modulair’). Bill Gates investeert mee in TerraPower, dat deze kleine kerncentrales ontwerpt. Een concurrent, NuScale, heeft nu een vergunning gekregen van de Amerikaanse toezichthouder op kernenergie, plus $1,35 miljard subsidie van het Ministerie voor Energie om een werkende ‘SMR’ (Small Modular Reactor) ” te bouwen. China heeft een zelf ontworpen ACP100 goedgekeurd; Rusland bouwt er eentje die in 2028 moet gaan draaien.
Hoort u 't eens van een ander
Het ziet er steeds meer naar uit dat klimaatverandering niet tot extreme scenario’s gaat leiden. Zegt wie? James Temple, senior energy editor bij MIT Technology Review. Een wetenschapsjournalist, die zelf erkent dat hij wel eens de extreme voorspellingen heeft gebruikt om zijn verhaal kracht bij te zetten. Waarom is bijgedraaid?
Als je alle klimaatbeleid dat nu al wordt uitgevoerd bij elkaar optelt, dan kom je op een temperatuurstijging van 2,7ºC in 2100, volgens Climate Action Tracker. Het IPCC heeft als ‘tussenscenario’ een stijging van 2,1C tot 3,5C. De doemscenario’s die het IPCC lange tijd hanteerde, met temperatuurstijgingen van 5C of meer, worden steeds minder geciteerd.
Hoe kan dat? Razendsnelle toename van gebruik van duurzame energiebronnen als wind en zon en het relatief schone aardgas. Het IEA schat dat deze energiecapaciteit met 60% zal toenemen in de komende vijf jaar. Daarmee even groot als elektriciteit gegenereerd door fossiel en kernenergie.
Bloomberg voorspelt dat in 2030 bijna 30% van de nieuwe auto’s elektrisch zal zijn. Bedrijven maken grote stappen met het ontwikkelen van ‘groene’ staal en ‘groen’ fossielvrij cement. Vleesvervangers worden sneller populair dan verwacht. Het onttrekken van CO2 aan de lucht wordt op steeds grotere schaal uitgevoerd. Klimaat en ‘groene tech’ bedrijven zijn populair bij participatiemaatschappijen, die (in de VS) 30 miljard hebben geïnvesteerd.
Dit is allemaal geen reden om te zeggen ‘zie je wel, het valt best mee.’ Het is ook geen reden om achterover te leunen, zegt Temple. De vooruitgang die is geboekt, waardoor de opwarming van de aarde lijkt te zijn vertraagd (niet: tot stilstand gebracht) is te danken aan het aanhoudende gedram van activisten, subsidies van overheden, inventiviteit van ondernemers, en schaalvergroting. Dus aandacht voor klimaatverandering is zinvol, want het leidt tot resultaten. En we zijn er nog niet, zegt Temple.
Maar het is wel een aansporing om nu eens op te houden met paniekzaaierij, zegt hij. En daar ben ik het hartgrondig met hem eens. In een enquete onder 10.000 jongeren van 16 tot 25 jaar, vorig jaar in Engeland, zei maar liefst 56% het eens te zijn met de stelling ‘De mensheid is ten dode opgeschreven.’
Dit soort pessimisme aanwakkeren is onverantwoordelijk en bovendien contraproductief. Het ondermijnt de geloofwaardigheid van de boodschapper, en kan leiden tot defaitisme onder de luisteraars. Hetzelfde geldt voor mensen die roepen: alle fossiele brandstoffen verbieden! Oliemaatschappijen liquideren! Of zelfs: weg met kapitalisme, de bron van alle kwaad! Als we dat zouden doen, richten we meer schade aan dan we goed doen, zegt Temple. (tip D. Rosenberg)
Dat lijkt toch opvallend veel op de boodschap van Bjørn Lomborg, die 25 januari a.s. in Amsterdam is op uitnodiging van De Bicker. Nu we het er toch over hebben: als de lockdown wordt verlengd en dit optreden verijdelt, is er een nieuwe datum – u krijgt de keuze om uw geld terug te vragen, of het ticket te houden voor de nieuwe datum. We houden u op de hoogte.
Boektips
Oudgediende Bickerlezer Pepijn Vloemans vertelt over de 26 beste – nonfictie – boeken die hij dit jaar las. Hij legt bondig en precies uit waarom hij ze goed vond, en zijn enthousiasme is aanstekelijk. Kijk maar:
Koop blauw of rood
‘Wij concluderen dat blauwe en rode schilderijen betere prijzen krijgen: op blauwe (rode) schilderijen wordt 18,57% (17,28%) hoger geboden.’ Onderzoek naar prijzen voor schilderijen op veilingen in China, de VS en Europa.
Kijk goed
Helemaal niet belangrijk maar wel gaaf: Google Maps ‘vangt’ bij het fotograferen van een stuk van Kansas toevallig een B-2 Stealth bommenwerper.
Bebossing
De afgelopen 30 jaar is het totale bosareaal op de hele wereld afgenomen met 4%, zegt de FAO. Grote bosplant in China, Europa en in mindere mate de VS was niet voldoende om de kap in Latijns-Amerika en Afrika te compenseren. Een lichtpuntje: de snelheid waarmee bos verdwijnt neemt af; 30.000 vierkante mijl in de jaren ’90, 18.000 vierkante mijl in de jaren ’10. Inventarisatie per continent.
China
Voor het eerst dat ik een verhaal lees dat in een paar pennestreken neerzet hoe het nu is om in China te leven. ‘Alles wat je verkeerd kan doen in stadsplanning is verkeerd gegaan in Beijing. Het klimaat is droog en er zijn regelmatig zandstormen vanuit het noorden. De straten zijn niet berekend op wandelaars, maar als je door de stad zou lopen zou je zien hoe de keizerlijke geschiedenis langzaam wordt overwoekerd door de socialistische (…) Beijing is dus een woestijnstad met Stalinistische kenmerken.’
En: ‘Honderd jaar geleden was Shanghai de stad in Azië waar ambitieuze mensen comfortabel konden leven en tegelijkertijd een grote berg geld konden verdienen. Dat is nog steeds het geval.’
En: ‘In ben in 2018 uit Hong Kong vertrokken, nog voor de protesten en de politieke onderdrukking. Het voelde toen al als leven in een aftakelende stad. Ja, Hong Kong is als stad een paradijs. (…) Manhattan meets Maui, in andere woorden, aan de monding van de Pearl rivier. (…) Maar Hong Kong was ook de meest bureaucratischs stad die ik ooit heb meegemaakt. (…) De centrale overheid ziet Hong Kong als weinig meer dan een verwend kind. Beijing behandelt Hong Kong als een maagzweer: een probleem dat weggewerkt moet worden met hopelijk niet te veel pijn.’
Maar het verhaal is lang en er staan nog veel meer pareltjes in.
'Windmuur'
Dit krijg je als een industrieel vormgever gaat nadenken over schone energie. Niet alles hoeft een windmolen te zijn. New Atlas is om allerlei redenen skeptisch dat het ding voldoende energie zal leveren om nuttig te zijn. Maar wel fraai …
Wanneer is 't een keertje afgelopen?
In 2022. Zegt De Bicker. Nee, ik ben geen wetenschapper. Ook geen wetenschapsjournalist. Ik lees wat rond. Lees mee, en kijk of u het met mij eens bent.
Wanneer eindigt een pandemie? Over één ding is geen discussie: het virus verdwijnt niet. We kunnen het niet ‘overwinnen’ of ‘bedwingen.’ De Spaanse Griep van 1917-18 heeft afstammelingen die nog steeds jaarlijks influenza veroorzaken. Virussen laten zich niet doodmaken. Dus de vraag is meer: wanneer is een virus niet meer een verlammende, ontregelende aanwezigheid in het leven van iedereen? Wetenschappelijk geformuleerd: wanneer wordt hij een endemie? Dus permanent aanwezig, maar op een niveau van besmettelijkheid die de gezondheidszorg aankan, die de maatschappij aankan. (Er kunnen nog steeds epidemische uitbraken zijn, trouwens). Een andere manier om dat te zeggen is deze, van epidemioloog Jennifer Nuzzo van Johns Hopkins: ‘Hij eindigt niet. Wij houden gewoon op ons er zorgen over te maken. Of we maken ons minder zorgen.’
Marc Lipsitch, infectie-epidemioloog op Harvard, zegt: ‘Als bijna iedereen een vorm van immuniteit heeft, hetzij door natuurlijke besmetting, hetzij door vaccin, lang genoeg dat ze niet heel erg ziek worden als ze het virus krijgen. Dat is de overgang naar endemie.’
Ander inzicht: het moment dat het virus niet langer het leven dicteert (oftewel: endemisch wordt), is niet voor iedere bevolkingsgroep hetzelfde. Voor kinderen, die relatief milde symptomen hebben na een besmetting, is moment om weer ‘normaal’ te gaan leven eerder in zicht dan voor bejaarden of zwaarlijvigen. (dixit ook de veel verguisde Diederik Gommers).
Een epidemioloog, Robert Wachter uit San Francisco (64), zei tegen de NY Times dat hij weer in restaurants dineert en binnen poker speelt met (gevaccineerde) vrienden zonder masker. Hij blijft wel zijn masker dragen in het vliegtuig en in supermarkten. Hij woont in San Francisco, waar naar Amerikaanse maatstaven veel mensen zijn gevaccineerd. Hij trok de parallel met autorijden: in de auto stappen kent ook risico’s. Maar we doen het toch omdat we dat risico aanvaardbaar vinden in verhouding tot de voordelen.
Wanneer bereiken we dat niveau? We hebben de middelen. Vaccins zijn effectief gebleken; we weten steeds beter hoe vaak we moeten inenten; en er zijn zelfs preventieve medicijnen (Pfizer) in de maak die door gezaghebbende schrijvers als veelbelovend worden beschreven. Alleen worden deze middelen nog niet door voldoende mensen gebruikt. Zoals een epidemioloog in Vox zei: je moet zo veel mensen immuniseren dat het virus geen plekken meer vindt waar het kan muteren naar een nieuwe variant. Dat niveau hebben we op wereldschaal nog lang niet bereikt.
(Dat is ook misschien de reden dat veel medici blijven waarschuwen, en liever niet praten over de eindigheid van een pandemie, denk ik dan. Hoe meer mensen gevaccineerd, hoe groter de kans dat het virus wereldwijd onder controle komt.)
Wat is het effect van de omikron-variant? Meer mensen sneller besmet, dus meer mensen die natuurlijk afweer hebben opgebouwd; maar meer verspreiding, dus meer dragers die meer kunnen verspreiden. De jury is er nog niet uit.
Wanneer eindigden vorige pandemieën? Ze duurden allemaal zo’n twee jaar: de grieppandemie van 1889-90 begon in St Petersburg en ging via Europa de wereld over; de Spaanse Griep (1918-20) kostte 50 miljoen mensen het leven; de Aziatische griep van 1957-58 kostte 1 miljoen mensenlevens. SARS-Co-V2 dook op begin 2020, dus twee jaar geleden.
Ja, de wereldbevolking is veel groter nu. 2,5 keer zo veel mensen als in 1957, vier keer zo veel als in 1920. Dus veel moeilijker om een virus wereldwijd te temmen. Aan de andere kant: die voorgaande keren hadden we geen vaccins, en geen uitzicht op medicijnen.
Als de definitie van ‘einde’ is: ‘terug naar een normaal leven, zonder angst,’ dan steek ik mijn nek uit en zeg ik: 2022.
Bronnen:
Medische website Statnews, 19 mei
Wie is de vieste?
Broeikasgassen (dus niet alleen CO2), 2016, wereldwijd. Iedereen zal er het zijne (of hare) in lezen. Mij valt op: veel laaghangend fruit. Energieverbruik door gebouwen = verwarming en airco; dat moet toch makkelijk te verbeteren zijn door betere isolatie? Wegvervoer ook groot; daar maken we nu net grote stappen met accu- en waterstofgedreven voertuigen. Luchtvaart – wat weinig?? Maar het is wereldwijd niet zo’n grote bedrijfstak. Zoals de topman van Boeing zei: 80% van de mensen op aarde heeft nog nooit in een vliegtuig gezeten.